E-health aandachtsbias modificatie training als toevoeging bij reguliere ambulante behandeling van alcohol- of cannabisafhankelijke patienten

Verslaving wordt gekenmerkt door hoge terugval cijfers na succesvolle
behandeling. Cognitieve modellen van verslaving veronderstellen dat de
ontwikkeling en het voortduren van verslaving kan worden verklaard door een
disbalans tussen automatische, impulsieve processen en reflectieve,
gecontroleerde processen. Onderzoek heeft laten zien dat verslaafde individuen
een verhoogde automatische aandacht (aandachtsbias, AB) vertonen voor 'hun'
middel. Dat wil zeggen, hun aandacht wordt automatisch en ongewild naar
informatie getrokken die gerelateerd is aan hun verslaving, en zij hebben
moeite hun aandacht weer weg te richten van deze informatie. Met behulp van
computertaken kan de sterkte van deze AB worden gemeten. Sterkere AB is
geassocieerd met grotere ernst van verslaving, slechtere behandeluitkomst, en
verhoogde kans op terugval. Recentelijk zijn er nieuwe technieken ontwikkeld om
de automatische aandacht juist te trainen weg te richten van middelgerelateerde
informatie (aandachtsbias modificati, ABM). Belangrijk hierbij is dat ABM
effectief aangeboden kan worden via het internet (iABM), wat maakt dat deze
interventie efficient en met lage kosten kan worden aangeboden. Het
voorgestelde project zal de (kosten)effectiviteit van iABM als een toevoeging
bij reguliere verslavingsbehandeling (treatment as usual, TAU) onderzoeken (dus
blended therapie).

We hypothetiseren dat patienten die iABM naast TAU volgen verminderde
verslavingsproblematiek vertonen, minder terugval, toegenomen gezondheid,
verminderde fysieke en psychische klachten hebben en verminderd gebruik van
gezondheidszorg direct na de interventie en na 6 & 12 maanden follow-up. Verder
verwachten we dat de effecten op het individuele en maatschappelijke niveau een
vermindering veroorzaken in maatschappelijke kosten die de additionele kosten
door toevoeging van de iABM compenseren.

Het voorgestelde project zal de potentiele voordelen onderzoeken van de
toevoeging van iABM aan TAU bij patienten met een alcohol- (AUD) of
cannabisafhankelijkheid (CUD) in de basis-GGZ verslavingzorg op
gezondheidsuitkomsten gerelateerd aan de toename in kosten voor toevoeging van
deze interventie aan TAU. Dit project is dus ontworpen om de volgende vragen te
onderzoeken:

1- Leidt de toevoeging van iABM aan TAU voor AUD en CUD patienten in de
basis-GGZ tot een voortdurende afname in verslavingsproblemen zoals
gereflecteerd door lagere post-interventie en 6&12 maand follow-up level van
middelengebruik, afhankelijkheid, trek en terugvalcijfers?
2- Leidt de toevoeging van iABM aan TAU voor AUD en CUD patienten in de
basis-GGZ aan een vergroting van hun bredere gezondheid, en een afname van hun
gebruik van andere gezondheidszorg bronnen bij 6&12 maand follow-up?
3- Compenseren de economische voordelen van de toevoeging van iABM aan TAU in
de basis-GGZ de kosten ervan?

Een secundair doel van de studie is te exploreren welk type patient het meest
profiteert van de toevoeging van iABM, zodat we de meest effectieve manier
kunnen ontdekken voor aanbieden van deze behandelcomponent in de toekomst.

In een RCT-studie met pre-post design en 6&12 maand follow-up zullen patienten
random worden toegewezen aan TAU+iABM conditie, of controle conditie (half
TAU+placebo training, half alleen TAU)

De iABM is een gecomputeriseerde interventie gericht op het modificeren van automatisch getriggerde aandachtsprocessen waarvan gezien is dat ze een rol spelen bij verslaving. Tijdens deze interventie zullen patienten op een computerscherm bewegende beelden van alcohol (of cannabis) worden getoond, en neutrale bewegende beelden. Zij krijgen de opdracht de neutrale beelden te gaan volgen met de muis, en dus de alcohol(cannabis)beelden te 'negeren'. De interventie zal thuis uitgevoerd worden, in meerdere sessies gelijktijdig naast en voor de duur van TAU.

We verwachten een direct en langetermijn voordeel voor de iABM groep bovenop
effecten van TAU (en in mindere mate voor de placebo training groep),
gerelateerd aan een relatief kleine investering (korte sessies in
thuis-omgeving), en een zeer beperkt (tot zelfs afwezig) risico (geen extra
reizen, geen medicatie, mogelijk (korte) toename van trek door vertoning van
plaatjes van alcohol en cannabis, maar zeker niet sterkere triggers dan 'daily
life' triggers). Verder verwachten we geen extra voordeel voor de TAU-only
controlegroep bovenop effecten van TAU, gerelateerd aan een minimum aan
investering van 4x 20-30 minuten assessment, en afwezigheid van potentiele
risicofactors.