Rol van trombocyten bij de regulatie van de antistollende rol van proteine S

Proteïne S, een vitamine K-afhankelijk plasma eiwit, is een van de moleculen
betrokken bij de negatieve regulering van het stollingssysteem. In plasma komen
twee moleculaire varianten van proteïne S voor: een enkel-keten variant met
volledige anticoagulante activiteit en een twee-keten variant met verminderde
antistollende activiteit. De twee-keten variant ontstaat uit de een-keten
variant door proteolyse in de zgn. trombine-gevoelige lus. Vooralsnog is het
onbekend welk protease verantwoordelijk is voor de aanwezigheid van geknipt
proteine S in de circulatie. In het laboratorium zijn trombine en factor Xa in
staat om de trombine gevoelige lus te knippen. Uit recent onderzoek bleek
echter dat, onder fysiologische condities, proteïne S niet door deze enzymen
maar door een plaatjes protease wordt geknipt (Brinkman et al, J Thromb Haemost
2005; 3: 2712-2720). Deze proteolytische activiteit is waarneembaar na
plaatjesactivatie of na plaatjes lysis. Het is dus mogelijk dat dit
plaatjesprotease verantwoordelijk is voor het basale gehalte aan geknipt
proteïne S in de circulatie. Als dit zo is, dan zal het gehalte aan plaatjes
direct correleren met het gehalte aan geknipt proteïne S. Het is ook mogelijk
dat een verhoogde plaatjesdestructie, zoals bij idiopatische trombocytopenie
(ITP), leidt tot een toename in proteïne S proteolyse. In dit geval zou een
toename in het gehalte aan geknipt en dus verminderd anticoagulant actief
proteïne S mogelijk kunnen compenseren voor de bij een laag bloedplaatjesaantal
behorende bloedingneiging. Deze zienswijze verklaart waarom bij ITP het
plaatjesaantal niet goed correleert met de ernst van de bloeding en waarom in
sommige gevallen van ITP een zeer laag bloedplaatjesaantal niet resulteert in
een verhoogde bloedingneiging.

Doel van de studie is het vaststellen van de correlatie tussen gehaltes aan
geknipt proteïne S en proteïne S activiteit enerzijds, en de plaatjes
concentratie en de expressie van determinanten van plaatjes activatie en
destructie anderzijds.

Patienten met trombocytopenie van welke oorzaak dan ook, alsmede patiënten met
trombocytose zal worden gevraagd toe te stemmen in het afstaan van 9 ml op
citraat afgenomen bloed. Het afgenomen materiaal wordt gecodeerd. Een gedeelte
van dit materiaal zal worden gebruikt voor de bepaling van het plaatjesaantal
en de aanwezigheid van plaatjesactivatie-antigenen op het
bloedplaatjesoppervlak. De rest van het gecitreerde bloed zal worden
gecentrifugeerd. Het verkregen plasma wordt centraal opgeslagen voor nadere
analyse. Plasma monsters zullen worden geanalyseerd op proteïne S activiteit,
proteïne S proteolyse en voor determinanten van plaatjes activatie en
destructie. Indien voor de interpretatie van de date noodzakelijk, dan zullen
ook andere plasma componenten worden bepaald (bijv. stollingsfactoren en
determinanten voor vaatwandschade).

Beleasting voor de proefpersonen beperkt zich slechts tot enkele venapuncties,
waarbij de proefpersonen aan minimaal risico worden blootgesteld.