De METEX studie: methotrexaat versus afwachtend beleid bij vrouwen met een extra uteriene graviditeit

De incidentie van een extra uteriene graviditeit (EUG) is ongeveer 1-2% van
alle zwangerschappen. Een vroege diagnose is mogelijk door de combinatie van
transvaginale echoscopie (TVS) met serum hCG metingen. Het klinische beeld van
de EUG is hierdoor veranderd van een acute levensbedreigende ziekte waarbij met
spoed chirurgische interventie is geboden, in een subacute aandoening in soms
asymptomatische patiënten waarvoor niet chirurgische opties bestaan, zoals een
medicamenteuze behandeling of zelfs een afwachtend beleid.
Bij de medicamenteuze behandeling is systemisch methotrexaat het middel van
keuze. Systemisch methotrexaat is in verschillende gerandomiseerde onderzoeken
bewezen effectief gebleken in geselecteerde patiënten met een EUG. Een
afwachtend beleid wordt toegepast op basis van de kennis dat het natuurlijke
beloop van vele vroege EUGs uiteindelijk resulteert in een tubaire abortus of
absorptie. Bij beide behandelopties is nauwkeurige controle van de serum hCG
spiegels noodzakelijk ter detectie van het falen van de behandeling.
Ongeveer 10% van alle vrouwen met een verdenking op EUG presenteert zich met
een laag en plateauend serum hCG. Deze vrouwen worden vaak medicamenteus
behandeld met systemisch methotrexaat. Er is nog geen wetenschappelijk bewijs
geleverd over het nut van methotrexaat boven een afwachtend beleid in deze
subgroep van vrouwen met een EUG.

Deze studie onderzoekt of vrouwen met een EUG met een laag en plateauend serum
hCG zouden moeten worden behandeld met methotrexaat in een enkele
intramusculaire dosis of dat een afwachtend beleid beter is in termen van
succesvolle behandeling, toekomstige zwangerschappen, kwaliteit van leven en
kosten.

Een multicenter gerandomiseerde studie in vier Nederlandse centra.

De methotrexaat behandeling bestaat uit een intramusculaire injectie met methotrexaat 1 mg/kg lichaamsgewicht. Bij een afwachtend beleid is geen interventie. Patiënten worden wekelijks poliklinisch vervolgd met bloedonderzoek ter bepaling van het serum hCG. Bij onvoldoende dalende serum hCG spiegels en/of klinische symptomen wordt een medicamenteuze of chirurgische behandeling ingesteld. Voor, tijdens en na de behandeling ontvangt de patiënte vragenlijsten betreffende haar kwaliteit van leven. Follow-up na de behandeling vindt plaats na 6, 12, 18, 24 maanden met vragenlijsten gericht op de toekomstige fertiliteit.

Bij beide strategieën hebben patiënten een risico op een tubaruptuur en/of een
actieve bloeding. Methotrexaat kan bijwerkingen geven. Patiënten die behandeld
zijn met methotrexaat krijgen het advies om tot 3 maanden na het gebruik niet
zwanger te worden. Aan patiënten wordt gevraagd om voor, tijdens, en na het
onderzoek vragenlijsten in te vullen ter beoordeling van hun kwaliteit van
leven. Daarnaast wordt er na 6, 12, 18, en 24 maanden telefonisch of per post
contact gezocht om de toekomstige vruchtbaarheid in kaart te brengen.