Affectieve reacties op positieve symptomen en agressief gedrag bij patiënten met een psychotische stoornis.

Agressie is tegenwoordig een veel voorkomend fenomeen in de maatschappij. Het
algemene idee heerst dat met name psychiatrisch patiënten diegenen zijn die het
meest agressief en gewelddadig zijn: Eenenzestig procent van het publiek denkt
dat patiënten met schizofrenie gewelddadig zijn (Link et al., 1999). Uit eerder
wetenschappijlijk onderzoek dat zich hierop heeft gericht, is gebleken dat
psychotische patiënten inderdaad relatief vaker tot geweld overgaan dan
*normalen*. In een overzicht van 28 studies onder opgenomen patiënten
concludeerde Flannery (2002) bijvoorbeeld dat opgenomen patiënten met
schizofrenie een patroon van terugkerend geweld lieten zien. Ook
epidemiologisch onderzoek toont aan dat er duidelijk een relatie is tussen
schizofrenie en geweld. In de Amerikaanse Epidemiological Catchment Area studie
(Swanson e.a., 1990) bleek 3,7% van tienduizend respondenten het afgelopen jaar
gewelddadig geweest te zijn. Uitgesplitst bleek dat voor patiënten met
schizofrenie 11,3% te zijn geweest. Overig onderzoek geeft gelijke resultaten
(o.a. Stueve & Link, 1994; Lindqvist & Allebeck, 1990; Modestin & Ammann, 1996;
Modestin & Wuermle, 2005; Wessely, 1998; Hodgin, 1992) waaruit wel
geconcludeerd mag worden dat patiënten met schizofrenie een verhoogd risico
hebben om tot gewelddadig gedrag te komen. Nu dit vanuit epidemiologisch
onderzoek bekend is, is het vanzelfsprekend van belang dat gekeken wordt waar
dit agressieve gedrag bij deze patiëntengroep vandaan komt: is het vanuit angst
of woede of puur vanuit de psychotische symptomen horend bij het ziektenbeeld
(wanen/hallucinaties). Onderzoek hiernaar schiet tot op heden nog sterk tekort,
wat aanleiding heeft gegeven tot de opzet van huidig onderzoeksprotocol.

Het doel van de studie betreft het onderzoeken van de determinanten van
agressief gedrag bij patiënten met een psychotisch toestandsbeeld. Specifieker
geformuleerd wordt hierbij gekeken of affectieve reacties op psychotische
symptomen voorspellend zijn voor agressief gedrag bij deze patiëntengroep.

Additioneel zal gekeken worden of enkele zelfrapportage instrumenten,
meegenomen in het instrumentarium, geschikt zijn om af te nemen bij patiënten
met een psychotisch toestandsbeeld. Het betreft hier met name de Vragenlijst
over Stemmen en Overtuigingen (VSO).

Het onderzoek zal plaatsvinden in verscheidene psychiatrische instellingen
(Delta PC, De Grote Rivieren, Parnassia Bavo Groep). In de eerste week van de
opname, uitgezonderd van separatie-incidenten, zullen deelnemers benaderd
worden voor deelname. Bij toestemming worden zij binnen enkele dagen ingepland
voor de interview- en vragenlijstafname. De interviewafname bestaat uit
subsectie B van de SCID (schizofrenie en andere psychotische stoornissen) en de
Positive And Negative Syndrome Scale (PANSS). Dit zal gemiddeld 60 minuten tijd
in beslag nemen. De vragenlijstafname zal gemiddeld 40 minuten tijd in beslag
nemen en bestaat onder andere uit vragenlijsten over angst (ZBV, BAI), boosheid
(ZAV, DAR, PI), agressie (AVL), impulsiviteit (BIS11), cognitief inzicht (BCIS)
en wanen en hallucinaties (CHS, VSO, TCOQ). Verder zal gebruik worden gemaakt
van een observatieschaal voor agressief gedrag (SDAS) welke de verpleging
eenmalig in zal vullen over het gedrag van betreffende deelnemer in de
afgelopen week.

Het huidige onderzoek brengt geen risico met zich mee voor de deelnemers. De
belasting per deelnemer wordt ingeschat op gemiddeld 100 minuten deelname
(tijdsbesteding mbt interviewafname en het invullen van de zelfrapportage
vragenlijsten).