Gastrointestinale pathologie bij patiënten met hypogammaglobulinemie.

Op de polikliniek Infectieziekten van het U.M.C.U. is de behandeling van
patiënten met primaire antistofdeficiëntie en andere afweerstoornissen één van
de speerpunten. De populatie patiënten die behandeld wordt in verband met
primaire antistofdeficiëntie (Common Variable Immunodeficiency Syndrome (CVID)
en X-linked agammaglobulinemie (XLA), IgG subklasse deficiëntie of patiënten
met een gestoorde vaccinatierespons) bestaat momenteel uit 73 patiënten en
groeit nog jaarlijks (10 nieuwe patiënten per jaar).
Het aangrijpingspunt van dit onderzoek zijn de gastrointestinale complicaties
bij patiënten met primaire antistofdeficiëntie.

CVID is naast selectieve IgA deficiëntie de meest voorkomende symptomatische
primaire immuundeficiëntie. Waarschijnlijk behoren de patiënten met eeb
geïsoleerde IgG subklassen deficiëntie of gestoorde vaccinatierespons tot het
uitgebreide en gevarieerde spectrum van CVID, aangezien patiënten met een
dergelijke diagnose vaak eenzelfde klinische presentatie hebben.
CVID is een heterogene groep van verschillende fenotypen gekenmerkt door een
gestoorde antistofproductie. De incidentie ligt tussen 1/25.000 en 1/66.000.
Tot dusver zijn er vier genetische defecten in receptoren (ligand) geassocieerd
met CVID, te weten deficiënties in ICOS,TACI, APRIL/BAFF-R en CD19.
XLA is een primaire immuundeficiëntie als gevolg van een mutatie in het gen dat
codeert voor Bruton tyrosine kinase (BTK). Dit resulteert in een deficiënte
ontwikkeling van B lymfocyten wat leidt tot a- of hypogammaglobulinemie en
afwezige of zeer kleine hoeveelheden B cellen.

Klinisch uitten de gastrointestinale problemen zich voornamelijk in diarree,
tekenen van malabsorptie en gewichtsverlies (dunne darm). De
gastroenterologische complicaties bij primaire antistofdeficiëntie zijn zowel
infectieus (Giardia lamblia, Salmonella, Shigella and Campylobacter) als
non-infectieus van aard en betreffen het hele maagdarmkanaal. De inflammatoire
maagdarmafwijkingen vertonen bij patiënten met primaire antistofdeficienties
histopathologisch grote gelijkenis met aandoeningen zoals
graft-versus-host-disease met apoptoselichamen, Inflammatory Bowel Disease en
coeliakie. De precieze genese van chronische inflammatie (auto-immuniteit,
infectieus of medicamenteus) is vooralsnog onduidelijk. Tevens wordt er een
verhoogde incidentie op jongere leeftijd beschreven van colorectaal carcinoom,
maagcarcinoom en lymforeticulaire maligniteiten. Op basis van de literatuur
heeft 3 tot 5 jaarlijkse screening op gastrointestinale maligniteiten een
plaats gekregen in de follow up van patiënten met primaire
antistofdeficiënties.

Primary Objective
Het bepalen van de prevalentie en incidentie van (pre)maligne en inflammatoire
afwijkingen in het maagdarmkanaal door middel van endoscpie bij patiënten met
een primaire antistofdeficiëntie (CVID, XLA, subklasse deficiëntie en gestoorde
vaccinatierespons) van de polikliniek infectieziekten UMC Utrecht.

Secondary Objectives:
(1) Het bepalen van de prevalentie van asymptomatisch dragerschap van
bacteriële, virale en/of parasitaire pathogenen bij patiënten met een primaire
antistofdeficiëntie (CVID, XLA, subklasse deficiëntie en gestoorde
vaccinatierespons) van de polikliniek infectieziekten UMC Utrecht.


(2) Identificatie van subgroepen binnen CVID: bepalen van de mogelijke relatie
met (B cel) fenotype en genotype (CVID gerelateerde B cel mutaties) en de
gevonden gastrointestinale pathologie.

Design:
Cross sectionele analyse
Prospectieve follow studie, 2 maal het endoscopisch onderzoek van maag,
duodenum en colon met een minimaal interval
van 3 jaar- 5 jaar.


De patiënten met primaire immuundeficiëntie die de polikliniek infectieziekten
bezoeken zullen als onderdeel van de reguliere patiëntenzorg ter screening op
genoemde maligniteiten, in samenwerking met de afdeling maag, darm en
leverziekten een gastroduodeno- en colonoscopie aangeboden krijgen. De patiënt
geeft toestemming voor het wetenschappelijk onderzoek, wat inhoudt dat er extra
biopten uit het colon worden afgenomen in vergelijking met het reguliere
onderzoek. Met het afnemen van extra biopten, invullen van vragenlijst en
onderzoek van faeces willen wij proberen beter inzicht te krijgen in de
gastrointestinale pathologie bij deze patiënten. Buiten het feit dat screenende
endoscopie al tot de reguliere patiëntenzorg van primaire hypogammaglobulinemie
behoort, is er geen extra voordeel voor de patiënt verbonden aan deelname aan
het onderzoek.

De colonoscopie en het gastroscopie maken deel uit van de reguliere
patiëntenzorg bij patiënten met primaire immuundeficiëntie.
De risico's verbonden aan dit onderzoek zijn gerelateerd aan de afname van
extra biopten uit het colon.
Ten aanzien van coloscopie geldt een kans op een perforatie of bloeding van
ongeveer 1:5000 bioptafnames.