Nierfunctiebepaling bij geriatrische patienten

Op de afdeling en polikliniek geriatrie worden dagelijks aanvragen ingediend,
voor het kunnen schatten van de glomerulaire filtratie snelheid (GFR) bij
patienten aan de hand van de plasma creatinine concentratie. Het bepalen van de
GFR is van groot belang voor het vaststellen van een veranderde nierfunctie en
het aanpassen van het farmacotherapeutisch beleid. Een aanzienlijk deel van de
patienten heeft regelmatig te maken met nierfunctiestoornissen en gebruikt
tevens meerdere medicamenten die door de nieren worden geklaard. Door het
kunnen aanpassen van bijvoorbeeld doseringen op geleide van de GFR, kunnen
ernstige bijwerkingen en interacties worden voorkomen. Helaas blijkt uit
herhaaldelijke studies, dat het bepalen van de GFR aan de hand van de plasma
creatinine concentratie vooral bij ouderen, zeer onnauwkeurig is.
Recentelijk zijn er nieuwe methoden voor de praktijk geintroduceerd die het
bepalen van de GFR nauwkeuriger maken. Twee formules, voornamelijk gebaseerd
op het plasma creatinine, gewicht en de leeftijd, worden door de huidige
richtlijnen wereldwijd aanbevolen. Voor volwassenen blijken de Cockcroft-Gault
- en de Modification of Diet in Renal Disease (MDRD) formule een bewezen
vooruitgang te zijn als het gaat om nauwkeurigheid ten opzichte van de plasma
creatinine concentratie. Ook Nederlandse laboratoria geven steeds meer een
schatting van de GFR aan de hand van deze methoden. Er is helaas weinig
evidence voor geriatrische patienten dat de formules een verbetering zijn. De
studies die zijn gedaan in een dergelijke populatie, zijn inconsequent in het
toepassen van een referentie methode. Tevens laten de onderzoeken verschillende
uitkomsten zien.

Primaire doel van dit onderzoek is het bepalen van de nauwkeurigheid van
methoden voor het schatten van de GFR zoals de Cockcroft-Gault formule en de
MDRD formule in een populatie geriatrische patienten. Het onderzoek moet een
uitspraak kunnen doen over de toepasbaarheid van de formules en methoden in
deze populatie en uitwijzen of er sprake is van een verbetering ten opzichte
van de bepaling van het plasma creatinine. Tevens zullen enkele andere nieuwe
methoden worden onderzocht.

Voor het bepalen van de nauwkeurigheid van de verschillende methoden, moet een
vergelijking plaatsvinden met een referentie methode. De aangewezen 'gouden
standaard' voor het bepalen van de GFR, is de bepaling van de inuline klaring.
Deze methode is het best onderzocht, heeft de meest nauwkeurige resultaten en
verdient daarom de voorkeur boven andere methoden. Door het toedienen van een
marker als inuline, kan uit kinetische modeling calculaties van plasma monsters
de inuline klaring worden bepaald. In dit onderzoek zal de 'single-shot'
methode van Inutest worden toegepast. Inutest bevat de stof sinistrin, een
verbeterde versie van inuline. Deelnemers krijgen een intraveneuze injectie met
een oplossing van de volledig passieve stof sinistrin toegediend, waarna er
meerdere bloedmonsters worden afgenomen via een infuus. Deze procedure zal over
een dag plaatsvinden. Door voor het zelfde tijdstip de GFR te bepalen met de
formules en andere methoden, kan een vergelijking plaatsvinden met de 'gouden
standaard'.

Inutest (sinistrin) is een passieve stof in het lichaam en gaat geen binding
aan met eiwitten. Hierdoor wordt het direct door de nieren volledig
uitgescheiden. Inutest is een vruchtensuiker en wordt verijkt uit bloembollen.
Er zijn zeldzame gevallen van allergische reacties bekend. Het heeft verder
geen bijwerkingen of interactief met medicijnen.
Patienten worden slechts bij deelname belast door een maal een infuus te laten
aanleggen en meerdere malen een bloedmonster te laten afnemen. Tevens zal er
gedurende 2 uur urine worden verzameld tijdens de testprocedure. Dit kan
plaatsvinden d.m.v. een po-stoel of de verzameling uit een al aanwezige
catheterzak.