Validatie van de cholesterolabsorptie meting volgens de dual isotope methode

De mate van cholesterolabsorptie in de darm varieert enorm binnen de algehele
bevolking. Eerdere studies suggereren dat een indeling kan worden gemaakt
tussen mensen met een hoge en een lage absorptie, zogenaamde hoge en lage
absorbers. In veel studies zijn concentraties van plantensterolen in bloed
gebruikt als maat voor cholesterolabsorptie. De hoge absorbers zouden een
verhoogd cholesterolgehalte hebben vanwege hoge cholesterol absorptie, terwijl
de lage absorbers een verhoogd cholesterolgehalte hebben op basis van hoge
cholesterol synthese. Daarnaast wordt verondersteld dat hoge absorbers niet of
nauwelijks baat hebben bij behandeling met statines alleen. Daarom zouden hoge
absorbers beter behandeld kunnen worden door toevoeging van een
cholesterolabsorptie remmer.

Dit onderschrijft de noodzaak de hoge absorbers te kunnen indentificeren om ze
vervolgens adequaat te kunnen behandelen. Hiervoor zijn in de dagelijkse
praktijk eenvoudige markers nodig. Echter, of hoge en lage absorbers inderdaad
vooral geidentificeerd kunnen worden op basis van hun
plantensterolconcentraties is nooit onderzocht door middel van meting van de
daadwerkelijke cholesterolabsorptie. De geldigheid van deze markers staat dan
ook ter discussie.

Daarom hebben wij in de Dahlia-2a studie bij 80 mensen met milde
hypercholesterolemie de daadwerkelijke cholesterolabsorptie gemeten middels de
dual isotope methode. Wij hadden verwacht dat mensen met de hoogste waarden
significant meer cholesterol zouden absorberen in vergelijking met de mensen
met de laagste waarden. Dit bleek echter niet het geval. De spreiding in mate
van cholesterolabsorptie bleek wel groot, die varieerde namelijk van 5-46%. Dit
wijst er op dat hoge en lage absorbers wel degelijk bestaan, maar dat deze
mensen niet geidentificeerd kunnen worden aan de hand van de
plantensterolwaarden in het bloed.

Echter, de gevonden spreiding in cholesterolabsorptie komt niet overeen met de
literatuur, waarin wordt beschreven dat mensen gemiddeld 45% van hun
cholesterol opnemen, met een spreiding van 15%-80%. Deze discrepantie kan
verschillende oorzaken hebben. Dit kan bijvoorbeeld te wijten zijn aan
verschillen in dieet tussen de studies. Maar de discrepantie zou ook
veroorzaakt kunnen worden door de manier waarop het orale D7-cholesterol (een
van de cholesterol isotopen) was toegediend. Cholesterol wordt pas goed
opgenomen als het in het maag-darmkanaal wordt vermengd met bepaalde
bestanddelen van gal (zogenaamde galzouten en fosfolipiden). Het kan zijn dat
deze vermenging niet goed heeft plaatsgevonden. Dit zou verbeterd kunnen worden
door het orale cholesterol eerst in iets vettigs op te lossen (bijvoorbeeld
zonnebloemolie) en daarna in pas via de capsule toe te dienen. Dit is in
sommige eerdere studies gedaan. Ook zou het orale cholesterol met een iets
vetrijker ontbijt kunnen worden toegediend. Met deze nieuwe studie willen we
graag onderzoeken of deze mogelijkheden van invloed zijn geweest op de
uitkomsten van de eerdere Dahlia-2a studie. Dit is van belang om zeker te
kunnen te zijn van de uitkomst dat hoge en lage absorbers niet op basis van de
plantensterolconcentraties in het bloed kunnen worden geidentificeerd. Dat
laatste is zeer relevant, aangezien dat in de literatuur herhaaldelijk wordt
gedaan, maar mogelijk onjuist is.

Onderzoeken of de toedieningsvorm van het orale D7-cholesterol van invloed is
geweest op de gemeten cholesterolabsorptie in de Dahlia-2a studie.

Dit is een cross-over studie waarbij de plasma concentraties van D7-cholesterol
gedurende 4 dagen worden gemeten, na 3 verschillende toedieningsvormen van het
orale D7-cholesterol bij een ontbijt. Dit zijn in willekeurige volgorde: 1.
standaard ontbijt zoals in Dahlia-2a studie + een capsule met daarin 50mg
D7-cholesterol in poedervorm; 2. Ontbijt als bij 1 + 30g margarine + capsule
als bij 1; 3. Ontbijt als bij 1 + capsule met daarin 50mg D7-cholesterol dat
eerst is opgelost in zonnebloemolie. De metingen worden verricht met
tussenpozen van 4 weken.

Deze studie behelst in totaal 13 bezoeken aan het AMC in een periode van 3
maanden. Het eerste bezoek is de zogenaamde screening, bestaande uit een
medische anamnese, lichamelijk onderzoek en bloedafname voor orienterend
bloedonderzoek. Bij het tweede bezoek start de daadwerkelijk meting, bestaande
uit opnieuw een bloedafname met aansluitend een ontbijt met inname van het
D7-cholesterol zoals hierboven beschreven. Deelnemers gaan daarna naar huis en
keren in de daaropvolgende drie dagen terug naar het AMC voor een bloedafname
in de ochtend. Na vier weken volgt de tweede D7-cholesterol toediening met
aansluitende bloedafnames en weer vier weken later de laatste meting.

Van deelname aan het screeningsonderzoek zijn geen ongunstige effecten te
verwachten. Bij de screening wordt eenmaal bloed afgenomen. Bij de tweede
visite wordt wederom bloed afgenomen en daarna volgt nog drie keer een
bloedafname in de daaropvolgende drie dagen. Dit wordt nog twee keer herhaald
met tussenpozen van 4 weken. Dit kan leiden tot een blauwe plek ter plaatse van
de afname. Tevens worden deelnemers gevraagd drie maal het orale D7-cholesterol
in te nemen, samen met een ontbijt. Dit zogenaamde stabiele isotoop is niet
schadelijk voor het lichaam, omdat het zich gedraagt als natuurlijk in het
lichaam voorkomend cholesterol.