Onderzoek naar de pathogenese van het syndroom van Sjogren: Analyse van lipbiopsie

De ziekte van Sjögren en andere systeemziekten hebben vooralsnog een onbegrepen
oorzaak. Bij deze ziekte zijn de speekselklieren in de mond en de traanklieren
van de ogen chronisch ontstoken. Dit betekent in de praktijk, dat de patiënt
erg veel hinder ondervindt van een droge mond en/of van droge ogen. De klieren
bevatten ontstekingscellen en moleculen die een chronische ontsteking in stand
houden. Door te onderzoeken welke afwijkingen in speekselklieren specifiek zijn
voor de ziekte van Sjögren hopen wij meer inzicht te krijgen in de oorzaak van
deze ziekte. Deze kennis zou kunnen leiden tot het ontwikkelen van nieuwe
therapieën voor deze ziekte. Om hier goed onderzoek naar te kunnen doen, hebben
wij weefsel nodig van patiënten die mogelijk de ziekte van Sjögren hebben of
een chronisch droge mond zonder dat er andere aanwijzingen zijn voor de ziekte
van Sjögren.

Wij willen met behulp van het weefsel dat bij patienten wordt afgenomen meer
inzicht krijgen in de vraag hoe de verschillende moleculen en ontstekingscellen
in de ontstoken speekselklier werken. Hierdoor hopen we meer te weten te komen
over de processen die een rol spelen bij chronische speekselklier ontsteking.
Ook willen we op grond hiervan proberen nieuwe vormen van behandeling te
ontwikkelen.

1.1 Patienten:
Inclusie criteria:
Patienten die een diagnostische lipbiopsie ondergaan ter evaluatie van
sicca-klachten.

1.2 Klinische evaluatie en demografische metingen:
Individuele patienten informatie zal worden genoteerd in een formulier (Case
Report From (CRF)):
- Demografische data (geboortdatum, geslacht en ras)
- Medische voorgeschiedenis (sicca symptomen, artralgie, medicatie)
- Diagnose
- Ziekteduur
- Aanwezigheid van autoantilichamen in serum (anti-ENA, anti-SSA and anti-SSB)
- Histologische evaluatie van de speekselklieren (focus score)

1.3 Afname en collectie materiaal:
Lipbiopsie:
In alle patienten die een diagnostische lipbiopsie ondergaan, wordt een stukje
speekselklierweefsel afgenomen en behandeld via standaard protocol voor
formaline fixatie en gebruikt in standaard histologische evaluatie. Tevens
worden apart stukjes weefsel ingevroren in Tissue-Tek OCT compound voor
immunohistochemie of 'snap-frozen' voor PCR, micro-array, T Cell Receptor (TCR)
en B Cell Receptor (BCR) analyse, en eiwitexpressie analyse.

Serum and PBMC's:
Van alle patienten wordt 54 ml bloed afgenomen (6 heparine buizen van 9ml).
Serum wordt geisoleerd voor de detectie van immunoglobulinen (Ig*s) en
cytokines. PBMC*s (± 54x10exp6) worden geisoleerd en RNA wordt geextraheerd uit
deze cellen. PBMC RNA zal worden gebruikt in TCR en BCR analyse en vergeleken
met RNA samples van de speekselkliertjes. Dit geeft ons de kans om parallel
systemisch en perifere expressie van TCR's en BCR's met elkaar te vergelijken.

1-malige venapunctie (54 ml).
1-malige lipbiopsie: afname 1 extra biopt tijdens ingreep die ivm patientenzorg
reeds uitgevoerd wordt.