Secundaire preventie van astma bij kinderen met overgewicht/obesitas door een gecombineerde op dieet - gedrag - lichamelijke activiteit gerichte interventie

Overgewicht en obesitas nemen wereldwijd de omvang van een epidemie aan. Er
zijn in de wereld één miljard volwassenen met overgewicht. Van deze groep
hebben 300 miljoen mensen klinisch obesitas. Overgewicht is een belangrijke
oorzaak voor veel chronische ziekten en draagt in belangrijke mate bij aan
beperkingen van het dagelijks leven. De oorzaak voor obesitas is de toegenomen
consumptie van energie-houdend voedsel met een hoge concentratie aan suikers en
verzadigd vet in combinatie met verminderde lichamelijke aktiviteit. Hierdoor
is het percentage mensen met obesitas sinds 1980 drievoudig toegenomen. In
Nederland is overgewicht aanwezig bij 13% van de jongens en 14% van de meisjes.
Onderzoek toont aan dat overgewicht/obesitas samen gaat met een toegenomen
risico op de ontwikkeling van astma. Obesitas is ook gerelateerd aan meer
ernstig astma. Bij volwassenen is er bewijs dat interventies met
gewichtsreductie leiden tot een vermindering van respiratoire klachten,
exacerbaties, longfunctie, en kwaliteit van leven. Dergelijke studies zijn bij
kinderen nog niet gedaan. Er zijn potentieel effectieve programma*s voor
gewichtsreductie bij kinderen beschikbaar.

Deze studie onderzoekt de effecten van een multipele interventie met
gewichtsreductie, gedragstherapie en lichamelijke activiteit op de ernst en de
controle van astma bij kinderen met overgewicht/obesitas. Daarnaast wordt
gekeken naar de onderliggende werkingsmechanismes van deze interventie en of
het mogelijk is het effect te behouden na de interventie.

Een twee jaar, open gerandomiseerd follow-up onderzoek met een controlegroep.

De controlegroep (n=75) ontvangt de standaard astma-zorg volgens de standaarden van het Nederlands Huisartsen Genootschap(NHG) en de sectie kinderlong-ziekten van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). De interventiegroep (n=75) zal twee jaar lang een multipele, familie-gerichte interventie ondergaan. Deze interventie zal bestaan uit een dieet/voedingsinterventie, lichamelijke activiteit en gedragstherapie die 18 maanden duurt.

De belasting geassocieerd met participatie aan het onderzoek bestaat uit:
dieet/voedingsinterventie, lichamelijke activiteit en gedragstherapie die allen
18 maanden duren. Er is een begin- en eindmeting (t=0 en t=18 maanden) die de
volgende onderdelen bevat: een venapunctie, een statische longfunctietest (ook
gemeten op t=6 maanden), het opvangen van uitademingscondensaat en het invullen
van een kwaliteit van leven vragenlijst. De dynamische longfunctietest zal
worden gemeten na 0, 6, 12, 18 en 24 maanden. Met dezelfde frequentie zal de
lichaamslengte, gewicht en BMI worden bepaald. Elke maand wordt er een
vragenlijst over de ernst van de astmaklachten ingevuld.

De proefpersonen krijgen een gebalanceerd dieet gedurende 18 maanden. Tijdens
meetmomenten t=0, 1, 3, 6, 12, en 18 maanden bezoekt de proefpersoon een
klinische dietist. Verder zullen de proefpersonen elke 2 weken een 2x24uurs
voedselinnamebeschrijving maken.

Voor de gedragsinterventie bezoekt de proefpersonen tijdens meetmomenten t=0,
1, 3, 6, 12, en 18 maanden een 'research nurse' met gedragsinterventie ervaring.

Proefpersonen zullen 2x per week gedurende de eerste 6 maanden (minimaal 100
minuten per week) een trainingsprogramma volgen. Vervolgens wordt de
trainingsfrequentie omgezet in om de week (minimaal 100 minuten 2x per maand)
gedurende 12 maanden. Verder worden de kinderen aangemoedigd om nog 3 extra
dagen in de week thuis te sporten. De kinderen moeten samen met hun ouders elke
2 weken een dagboek bijhouden van hun activiteiten.

Er zijn geen risico`s verbonden aan deelname aan het onderzoek. De interventie
is niet-invasief. De andere metingen zijn ook niet-invasief, uitgezonderd de
venapunctie. De interventie zal eerder voordelige effecten hebben op de
proefpersonen, mede omdat verwacht wordt dat de interventies in de
interventiegroep voor verbetering van lichaamsgewicht en van fysieke activiteit
zorgen. Verwacht wordt dat dit gepaard gaat met een verbetering van de
longfunctie, symptomen, medicatiegebruik, en gezondheidsstatus bij deze
proefpersonen.