Expressie van klokgenen bij hemodialyse patienten

We vermoeden dat de biologische klok van chronische hemodialysepatienten
verstoord is. Zij lijden veelvuldig aan slaapproblemen en het dag/nachtritme
van de bloeddruk is relatief vaak verstoord. Daarnaast ontbreekt het (gezonde)
circadiane ritme van lage melatonineconcentraties in het bloed overdag en hoge
melatonineconcentraties 's nachts. Het is nog niet bekend waar deze verstoring
van de biologische klok op berust. Onze hypothese is dat bij chronische
hemodialysepatienten mogelijk een bepaalde stof in het bloed voortdurend in
hoge concentraties aanwezig is (in plaats van in ritmische concentraties) en
dat daardoor de biologische klok voortdurend 'ge-reset' wordt en dat daarmee de
gebruikelijke ritmes in fysiologische processen niet tot uitdrukking komen.

Met dit onderzoek proberen we de circadiane verstoring in patienten met
end-stage renal disease (ESRD, chronische hemodialyse patienten) te begrijpen
en op moleculair genetisch niveau hier een verklaring voor te vinden. We zoeken
het antwoord op de volgende twee vragen:

1. Wordt bij chronische hemodialysepatienten een aantal klokgenen in het bloed
(perifeer) anders tot expressie gebracht vergeleken met gematchte
controlepersonen met gezonde nierfunctie?

2. Is een verhoogde concentrate van clock-resetting-compounds in het serum van
chronische hemodialysepatienten verantwoordelijk voor verstoorde circadiane
expressie van de klokgenen? Mogelijk is een bepaalde stof voortdurend in hoge
concentraties aanwezig in het bloed van chronische hemodialysepatienten,
vergeleken met lagere of cyclisch voorkomende hoeveelheden bij patienten met
normale nierfunctie.

De uitkomsten van dit onderzoek zullen aanwijzingen geven voor nieuwe
behandelopties, ziekteontwikkeling en het optimaliseren van
chronofarmacotherapie bij patienten met chronisch ernstig nierfalen.

observationele studie

Aan de deelnemende hemodialysepatienten en controlepersonen (die opgenomen zijn
in het ziekenhuis) wordt het volgende gevraagd:

- 7 bloedafnames in PAXgene buizen waarin intracellulair RNA gestabiliseerd
wordt (9.00, 13.00, 17.00, 21.00, 1.00, 5.00, 9.00) (HD patienten en
controlepersonen)
- 7 serum afnames (9.00, 13.00, 17.00, 21.00, 1.00, 5.00, 9.00) (HD patienten
en controlepersonen)
- 2 serum afnames + hemodialyse badwater monsternames (bij start en einde van
de dialysis) (alleen HD patienten)
- Epworth Sleepiness Scale (korte slaapvragenlijst) (HD patienten en
controlepersonen)
- Chronotype vragenlijst: Ochtend-/avondtype vragenlijst (HD patienten en
controlepersonen)
- Medicatielijst (HD patienten en controlepersonen)
- Registratie maaltijden + koffie inname (HD patienten en controlepersonen)
- 4 dagen+nachten objectieve slaapregistratie m.b.v. actigrafie (HD patienten
en controlepersonen)

Deelnemers hebben zelf niet direct baat bij deelname aan het onderzoek. De
uitkomsten helpen de etiologie van de verstoorde circadiane ritmes in
chronische hemodialysepatienten beter te begrijpen.