Q-detect nader begrepen: hoe beinvloedt C.burnetii de humorale en cellulaire immuunresponse

Tussen 2007 en 2011 heeft in Nederland een Q-koorts epidemie plaatsgevonden.
Nog steeds hebben veel mensen last van de ziekte of restverschijnselen.
Sommigen hebben een chronische infectie, die hart en vaten aantast. Anderen
hebben vooral last van spierpijn, gewrichtsklachten, en ernstige vermoeidheid.
Om vast te stellen of iemand Q koorts heeft of heeft gehad wordt meestal
gekeken of er afweerstoffen in het bloed aanwezig zijn. Die zijn echter niet
altijd (meer) meetbaar bij mensen die een infectie hebben doorgemaakt.
Q-detect* is een nieuwe Q koorts test die door het Radboud Universitair Medisch
Centrum is bedacht en door Innatoss verder is ontwikkeld. In een grote studie
in Herpen (gemeente Oss, Noord Brabant) heeft Innatoss veel meer mogelijke
besmettingen aangetoond dan de standaard test (zie persbericht GGD Hart voor
Brabant dd 21 mei 2014). Dit was onverwacht. Innatoss wil nu vaststellen hoe we
*echt*-positieven kunnen onderscheiden van *vals*-positieven. Bij de laatsten
is er sprake van positieve testresultaten die niets met Q-koorts te maken
hebben. De beste plek om dit te onderzoeken is Nieuw Zeeland, maar om
praktische redenen kunnen we dit onderzoek daar niet uitvoeren. We hebben
daarom een gebied in Nederland gekozen wat veel minder door Q koorts getroffen
is dan Noord-Brabant.

(i) het vaststellen van de specificiteit van Q-detect, mede om Q-detect
positieve deelnemers aan de Herpen studie duidelijkheid te verschaffen
(ii) het ontwerpen van een beslisboom om patiënten met een positieve Q-detect
test op te volgen, met daarin standaard (IFA) en exploratieve testen (cytokine
bepalingen, immunoblot).

Een willekeurige groep (n=100) mensen uit een regio met een lage indicentie van
Q koorts zal getest worden met Q-detect. Q detect meet de interferon-gamma
productie in volbloed, na stimulatie met afgedood Coxiella burnetii.
Positieve monsters worden getest in een standaard IFA. IFA -negatieve monsters
worden getest in een door Innatoss ontwikkelde immunoblot die antilichamen
tegen Coxiella identificeert die mogelijk niet reageren in de IFA.
Daarnaast worden in deze monsters meerdere cytokines bepaald (TNFalpha,
IL1beta, IL2 en IL10). Door de profielen van de positieve monsters te
vergelijken met die van bekende Q koorts patiënten, kan vastgesteld worden of
de deelnemers blootgesteld zijn geweest aan Coxiella. De werkhypothese is dat
de profielen van daadwerkelijk geïnfecteerde deelnemers meer lijken op die van
Q-koorts patiënten dan op die van niet-geïnfecteerde mensen.

Deelnemers doneren 1 extra buis bloed (gezonde vrijwilligers) en 2x4 mL bloed
(voormalige Q koortspatienten).
De bloedafname wordt verricht door goed opgeleid personeel van Medlon of DC
Bernhoven. Het risico van deze bloedafname is verwaarloosbaar.
Het krijgen van informatie over de studie en invullen van de
toestemmingsverklaring nemen niet meer dan 10 minuten in beslag.
De Q koorts patiënten worden door Innatoss geïnformeerd en moeten voor dit
onderzoek de prikpost van Bernhoven bezoeken. Ook hier wordt de bloedafname
door ervaren personeel gedaan en is het medisch risico verwaarloosbaar.

Het persoonlijk gewin voor de deelnemers is verwaarloosbaar. Wel dragen zij bij
aan de ontwikkeling van nieuwe diagnostiek voor Q koorts.

Er bestaat een risico dat deelnemers in Enschede een positieve of vals
positieve uitslag krijgen. Innatoss zorgt voor de initiële follow-up van
deelnemers met positieve uitslagen door een immuunfluorescentietest uit te
laten voeren. Indien hieruit blijkt dat de deelnemer zeker Q koorts heeft
(gehad) (= positieve IFA) wordt de huisarts geïnformeerd. Deze krijgt van de
onafhankelijk deskundige advies over te nemen vervolgstappen. Het is zeer
onwaarschijnlijke dat een nog niet gediagnosticeerde chronische Q koorts
patiënt in deze populatie aanwezig is. Mocht dit wel zo zijn, dan is er een
direct medisch voordeel voor de deelnemer. Adequaat klinisch onderzoek en
behandeling zal via de huisarts geïnitieerd moeten worden.
Op verzoek van de deelnemer wordt de huisarts ook geïnformeerd over het
resultaat indien er geen sprake is van acute of chronische Q koorts.