PET ter Registratie van Inflammatie in de Vaatwand van Intracraniële Aneurysmata

Een subarachnoïdale bloeding (SAB) is een ernstig cerebrovasculair accident
(CVA) met een incidentie van ongeveer 9 op de 100.000 mensen. Dit betekent dat
in Nederland jaarlijks 1500 mensen getroffen worden door een dergelijke
hersenbloeding. In meer dan 75% van de gevallen is een SAB het gevolg van de
ruptuur van een sacculair cerebraal aneurysma. In tegenstelling tot een
ischemisch CVA (herseninfarct) treedt een SAB op bij mensen van middelbare
leeftijd. Een SAB heeft daarbij een slechte prognose: circa de helft van de
patiënten overlijdt ondanks medische behandeling en slechts een derde kan na
een SAB weer zelfstandig functioneren.
Het ligt derhalve voor de hand dat de preventie van een SAB door vroegtijdige
detectie en behandeling van (nog) ongeruptureerde cerebrale aneurysmata
wenselijk is. De prevalentie van ongeruptureerde aneurysmata bedraagt 4-6%, wat
in Nederland een groep van ongeveer 850.000 potentiële patiënten inhoudt. Niet
alle ongeruptureerde aneurysmata dragen hetzelfde risico op een SAB. De
locatie en diameter van het aneurysma hebben invloed op het natuurlijk beloop,
evenals patiëntgebonden factoren als geografische afkomst, een eerder
doorgemaakte SAB en hypertensie. In de klinische praktijk wordt bij elke
patiënt met een ongeruptureerd aneurysma op basis van dergelijke factoren een
afweging gemaakt tussen het te verwachten natuurlijk beloop en de mogelijke
behandelstrategie. Hierbij wordt gebruik gemaakt van scorelijsten als ISUIA en
PHASES. Het risico dat kan variëren tussen *nihil* en 50% per 5 jaar is echter
slechts grofweg individueel herleidbaar.
De internationaal bekende neurovasculaire researchgroep uit Helsinki heeft in
2004 artikelen gepubliceerd over de histologische analyse van peroperatief
verwijderde aneurysmata, zowel geruptureerd als ongeruptureerd. Zij
rapporteerden dat er in de wand van het aneurysma morfologische veranderingen
optreden in aanloop naar een ruptuur, zoals de infiltratie van macrofagen,
geactiveerde T-cellen en gladde spiercellen. In een aanvullende publicatie in
2006 werden tevens aanwijzingen gevonden dat complement activatie in de wand
van een aneurysma is geassocieerd met focale degeneratie en aanstaande ruptuur.

De huidige beleid voor patiënten die (veelal bij toeval of middels screening)
worden gediagnosticeerd met een cerebraal aneurysma is gebaseerd op klinische
predictieregels met betrekking tot de kans op ruptuur en SAB. Deze
predictieregels maken echter slechts een grove inschatting van het individuele
risico. Wegende de desastreuze gevolgen van een SAB voor zowel overleving als
kwaliteit van leven, maar ook de potentiële morbiditeit van een electieve
curatieve ingreep, is een nauwkeurige en individueel toegespitste predictie van
de kans op ruptuur van grote waarde. Aangezien inflammatie in de vaatwand
geassocieerd blijkt te zijn met degeneratie en aanstaande ruptuur kan wellicht
een beter onderscheid worden gemaakt tussen relatief onschuldige aneurysmata en
die met een hoog risico op ruptuur. Dit concept kan de basis vormen voor een
individueel aangepast advies per patiënt. In de praktijk zal dit kosten
besparen wegens het voorkomen van onnodige operaties, maar ook door het
voorkomen van een SAB met alle morbiditeit van dien. Daarnaast zal de kwaliteit
van leven van patiënten met een ongeruptureerd aneurysma mogelijk toenemen door
het wegnemen van onzekerheid over de kans op een SAB.

Middels FDG-PET kan inflammatie in de vaatwand worden aangetoond, maar PET
onderzoek met deze tracer biedt in het normale hersenweefsel onvoldoende
onderscheid tegen de achtergrond van de fysiologische FDG opname. Met behulp
van de meer specifieke tracer 18F-IL2 kan inflammatie in de vaatwand van
cerebrale aneurysmata beter worden aangetoond, waarbij fusie met MR-angiografie
(MRA) specifiek de locatie aan de cirkel van Willis kan aangeven.

Beoogd wordt om in een observationele pilotstudie van 10 patiënten het
bovenstaande concept te testen op haalbaarheid (proof-of-concept). Hierbij zal
de uitslag van de PET-CTA niet alleen worden vergeleken met de PA-diagnose en
moleculaire analyse, maar zal ook de inter-observer variabiliteit worden
geanalyseerd.

Het risico van deelname aan de studie is zeer beperkt. De PET wordt verricht
tijdens de opname voor de geplande chirurgische behandeling van het aneurysma;
er zijn geen extra bezoeken aan het ziekenhuis noodzakelijk. Het MRA-onderzoek
draagt een lage kans op bijwerkingen van het contrastmiddel. De
stralenbelasting is berekend op 2.7 mSv.