Plaque at RISK (ParisK): Moleculaire imaging van plaque (in)stabiliteit middels 18F-choline PET-MRI in patienten met carotis atherosclerose

Aderverkalking of atherosclerose is de belangrijkste doodsoorzaak in de
westerse samenleving. Dit begint meestal al op jeugdige leeftijd maar het duurt
meestal vele jaren alvorens vaatvernauwingen, die deze aandoening kenmerken,
aanleiding geven tot ziekte zoals een hartinfarct of een beroerte. Bij
patiënten met zo'n vernauwing in de halsslagader bestaat het gevaar op het
ontstaan van een beroerte. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat bij patiënten
die onlangs symptomen hebben gehad en een vernauwing in de halsslagader hebben
van 80-99%, een operatie waarbij de vernauwing door de chirurg wordt opgeheven,
het risico op een toekomstige beroerte aanzienlijk verminderd. Voor patiënten
met een kleinere vernauwing in de halsslagader is nog niet geheel duidelijk of
de risico's op een toekomstige beroerte wel opwegen tegen de operatierisico's.
Het zou daarom van groot belang zijn om uit te zoeken welke patiënten gevaar
lopen op een beroerte.
Uitgebreide onderzoeken hebben laten zien dat vernauwingen door atherosclerose
kunnen veranderen van stabiele, en ongevaarlijke vernauwingen naar onstabiele,
gevaarlijke vernauwingen. Belangrijke aspecten die de gevaarlijke vernauwingen
kenmerken zijn ontsteking, ophoping van veel cholesterol in de vernauwing, en
het ontstaan van emboliën (kleine bloedstolsels) bij de vernauwing.
In onze groep van Maastricht UMC is veel onderzoek gedaan en ervaring opgebouwd
op het gebied van imaging van atherosclerose, met als specifieke doelstelling
om de gevaarlijke vernauwingen te herkennen. Deze onderzoeken zijn met succes
gedaan o.a. met magnetic resonance imaging (MRI), ultrageluidsonderzoek en
transcraniele Doppler (TCD) (detectie van emboliën).
18F-choline is een nieuwe tracer die gebruikt is voor moleculaire beeldvorming
en die potentie heeft voor atherosclerose imaging. De tracer is al jaren
gebruikt voor PET imaging in kanker. Tevens blijkt uit enkele experimentele
onderzoeken dat de tracer heel gevoelig is om kleine onstekingsgebieden in
beeld te brengen, inclusief onsteking van een atherosclerotische plaque.
18F-choline PET imaging van atherosclerotische plaques is echter nog niet
gevalideerd met de gouden standaard, te weten histologie.
Het huidige voorstel heeft als belangrijkste doel om te onderzoeken of met
18F-choline PET-MRI patiënten met een gevaarlijke vernauwing in de halsslagader
kunnen worden opgespoord. In het huidige voorstel willen we 25 patiënten
includeren met een symptomatische carotis stenose door atherosclerose.
Patienten worden gescand met 18F-choline PET-MRI, en FDG PET om deze twee
imaging modaliteiten te kunnen vergelijken.

Primair:
-Onderzoeken of de opname van de tracer 18F-choline op PET correleert met de
graad van inflammatie in atherosclerotische plaques, o.a. met de oppervlakte
van CD68-positiviteit (monocyten/macrofagen).

Secondair:
-Te onderzoeken de opname van 18F-choline in verschillende delen van de plaque:
fibrose, microcalcificaties, necrotische zones;
-Vergelijken de 18F-choline PET-MRI en FDG PET-MRI imaging van carotis plaques;
-Onderzoeken de relatie tussen de hoeveelheid 18F-choline die wordt opgenomen
in de plaque met de medische voorgeschidenis en cardiovasculaire risicofactoren
van de patienten.

Prospectieve studie.

Eenmalige toediening van de study drug -18F-choline- een radiotracer voor PET imaging.

-Tijdens het PET-MRI onderzoek ligt men ongeveer 30 minuten op de rug in de
scanner, waarna aansluitend 2 korte opnames van ongeveer 10 minuten worden
gemaakt. Dat hoeft geen probleem te zijn, maar kan voor bijvoorbeeld mensen met
rugklachten vervelend zijn.
-De PET-MRI scanner is een soort tunnel, die aan voor- en achterkant open is.
Desondanks vinden sommige mensen het liggen in zo*n *tunnel* benauwend.
-Het PET-MRI-apparaat maakt veel geluid tijdens het onderzoek. Series van hard
kloppende, tikkende geluiden worden nogal eens als hinderlijk worden ervaren.
Deelnemende patiënten krijgen dan ook een gehoorbeschermende hoofdtelefoon of
oordopjes.
-Tijdens het PET-MRI onderzoek zal het radiofarmacon 18F-choline en mogelijk
een MRI contrastmiddel worden toegediend via een ader in de arm. Ten gevolge
van het MRI contrastmiddel (in patiënten met GFR>60 ml/min/1,73m^2) kunnen
mensen tijdelijk een wat warm gevoel in het lichaam krijgen; klachten
verdwijnen meestal in seconden. Ook ter standaardisatie van de techniek zal bij
de patiënten een buisje bloed (rond 5 ml) worden afgenomen via een bloedvat in
de arm en verder geanalyseerd worden in een gamma-counter.
-Tijdens het FDG PET onderzoek krijgen de mensen de FDG radiotracer via een
ader in de arm toegediend, waarna aansluitend opnames worden gemaakt gedurende
20 minuten.


Risico*s:
-Een PET onderzoek is niet gevaarlijk voor de gezondheid. Wel gaat dit
onderzoek gepaard met radioactieve straling: de totale hoeveelheid straling
waaraan men blootgesteld wordt door een 18F-choline onderzoek is ongeveer 8
mSv. De bijwerkingen van het MRI contrastmiddel zijn zeldzaam en zijn o.a. het
optreden van een warm gevoel en misselijkheid. In ernstige gevallen kan een
nierbeschadiging ontstaan; echter patienten met een verminderde nierfunctie
krijgen daarom geen MRI contrastmiddel toegediend in de studie. Het gebruik van
het contrastmiddel is echter relatief veilig en bijwerkingen worden zelden
waargenomen. Op de plaats waar u de injectie met het contrastmiddel heeft gehad
kan een tijdelijke gevoelige plek ontstaan, met soms wat zwelling of ontstaan
van een blauwe plek. Zeer sporadisch ontstaat hier een ontsteking.
-MRI maakt geen gebruik van röntgenstraling. Patiënten met pacemakers, metalen
implantaten, vaatclips of metalen splinters in de ogen mogen geen MRI krijgen.
-Het afnemen van een buisje bloed is ongevaarlijk en zal door een ervaren
laborant of arts worden uitgevoerd. Op de plaats waar het bloed is afgenomen
kan een tijdelijke gevoelige plek ontstaan, met soms wat zwelling of ontstaan
van een blauwe plek. Zeer sporadisch ontstaat hier een ontsteking.