Angstgeneralisatie: een directe replicatie van Lissek et al. (2010)

Paniekstoornis is een veelvoorkomende en chronische angststoornis, die
gekenmerkt wordt door terugkerende paniekaanvallen (Kessler et al., 2006).
Paniekaanvallen zijn plotselinge en vaak onverwachte periodes van intense
angst, die gepaard kunnen gaan met lichamelijke symptomen, zoals zweten,
trillen, kortademigheid, pijn op de borst of andere (American Psychiatric
Association, 2013). Angst wordt vaak veroorzaakt door onrust of de anticipatie
van gevaar. Eerder onderzoek heeft echter aangetoond dat deze angst niet altijd
alleen maar gelinkt is aan stimuli die eerder met een paniekaanval geassocieerd
zijn (bijvoorbeeld, na het krijgen van een paniekaanval in de sportschool is
deze sportschool een voorspeller van het krijgen van een paniekaanval), maar
dat deze angst zich ook kan verspreiden (generaliseren) naar vergelijkbare
stimuli (bijvoorbeeld, ook andere soorten sportscholen kunnen een paniekaanval
veroorzaken). Lissek et al. (2010) hebben deze angstgeneralisatie onderzocht en
vonden dat personen met een gediagnostiseerde paniekstoornis angst
gemakkelijker generaliseren dan gezonde controlepersonen. Deze bevindingen
hebben tot tal van experimentele en klinische studies geleid, maar er is nog
geen directe replicatie van deze studie gedaan. Een replicatie van dit
onderzoek van Lissek et al. (2010) is echter dringend nodig, wegens ten minste
drie redenen. Ten eerste was een ongepubliceerde replicatie van de
oorspronkelijke onderzoeksopzet niet succesvol. Ten tweede worden de resultaten
van Lissek et al. (2010) al gebruikt in onderzoek dat angstgeneralisatie
probeert te blokkeren of verminderen. Het is daarom belangrijk om te bepalen of
generalisatie inderdaad een rol speelt bij paniekstoornis en of relevante
interventiestudies nuttig kunnen zijn voor het verminderen van
panieksymptomatologie. Ten derde, aangezien een enkele laboratoriumreplicatie
vaak niet voldoende is om de repliceerbaarheid van een studie te beoordelen,
zal het huidige onderzoek de studie op verschillende laboratoria herhalen. In
overeenstemming met Lissek et al. (2010) voorspellen we dat deelnemers met een
paniekstoornis meer gegeneraliseerde vermijding zullen vertonen in vergelijking
met de controlepersonen.

Het belangrijkste doel van de studie is om te onderzoeken of personen met een
diagnose van paniekstoornis verschillen in de mate van angstgeneralisatie ten
opzichte van een gepaarde controlegroep. Dit is een directe replicatie van de
studie van Lissek et al. (2010).

Dit is een blinde, tussen-subject studie, waaraan personen met een
paniekstoornis en gezonde, gepaarde controlepersonen meedoen.

Deze studie gebruikt een angstgeneralisatieprocedure die bestaat uit drie fases: pre-acquisitie, angstacquisitie en een generalisatietest. In the pre-acquisitiefase zullen deelnemers een kleine en een grote cirkel te zien krijgen. Tijdens de acquisitiefase zullen de kleinste en grootste cirkels dienen als CS+ (het gevarensignaal) en CS- (het veiligheidssignaal). Een van deze cirkels zal gevolgd worden door de toediening van een schok (CS+) en de andere zal niet gevolgd worden door een schok (CS-). In de generalisatietestfase zullen deelnemers beide CS>en zien, evenals acht cirkels van tussenliggende grootte (generalisatiestimuli; GS>en). Angstreacties zullen voornamelijk gemeten worden door middel van schrikreacties, gemeten met behulp van elektromyografie (EMG), naar aanleiding van een hard geluid tijdens het aanbieden van de CS>en en GS>en. Aanvullend zullen er risicoclassificaties en bijbehorende reactietijden (RT) worden verzameld, door aan de deelnemers te vragen om het risiconiveau tijdens het experiment in te schatten, met de antwoordmogelijkheden 1 = geen risico, 2 = matig risico en 3 = hoog risico.

Tijdens het experiment zullen deelnemers elektrische stimulaties toegediend
krijgen, die omschreven kunnen worden als ongemakkelijk, maar niet pijnlijk.
Voordelen voor patiënten met een paniekstoornis als geheel zijn dat deze studie
belangrijke informatie kan geven over de veranderprocessen die plaatsvinden bij
angstgeneralisatie. Inzicht in hoe angstgeneralisatie werkt is cruciaal om te
begrijpen hoe panieksymptomatologie verworven wordt. Bovendien zal deze studie
de eerste directe replicatie zijn van een klinische studie, iets wat
belangrijke nieuwe richtlijnen op kan leveren voor een beter ontwerp van
directe replicatiestudies met klinische populaties.