De effectiviteit van een kortdurende schemagerichte groepstherapie voor aanhoudende angst en depressieve klachten: een "Single Case Experimental Design"

Ongeveer 50% van de cliënten met angst- en of depressieve klachten hebben
onvoldoende baat bij een eerste keuze behandeling. Voor deze groep cliënten
bestaat geen goed passend vervolg. Er bestaat een grote comorbiditeit tussen
angst en depressie. Een transdiagnostische benadering die zich richt op de in
standhoudende factoren van angst- en depressieve symptomen, is in dit opzicht
interessant. Een van de hypotheses over in standhoudende factoren is dat er
onderliggende trekken in de persoonlijkheid aanwezig zijn die herstel
belemmeren. Schemagerichte therapie heeft zich bewezen als effectieve therapie
voor mensen met een persoonlijkheidsstoornis. Er zijn eerste aanwijzingen dat
schemagerichte therapie ook effectief is in de behandeling van angst- en
depressieve klachten. Binnen GGZ-NHN is een kortdurende schemagroep ontwikkeld
waarvan verwacht wordt dat cliënten met aanhoudende angst en depressieve
klachten kunnen profiteren. Deze therapievorm is nog niet eerder onderzocht.

In het huidige onderzoek stellen wij tot doel de effectiviteit te onderzoeken
van de kortdurende schemagerichte groepstherapie (protocol de Jager en Burger)
op (1) aanhoudende angst- en depressieve klachten en (2) op disfunctionele
schema*s, experiëntiële vermijding en de modus van de gezonde volwassene.

Binnen het onderzoek zal gebruik gemaakt worden van een Single Case
Experimental Design (SCED). SCED is een experimenteel design dat het effect van
een interventie test met een klein aantal deelnemers, door gebruik te maken van
herhaalde metingen over verschillende fasen. Bij dit onderzoek worden er 10
deelnemers gemeten, over vier verschillende fases.

Er zijn twee interventiefases. De eerste betreft de pre-treatment, welke bestaat uit vijf online sessies en drie face tot face sessies met een van de groepstherapeuten. In de pre-treatment zit veel psycho-educatie over schematherapie en wordt een individuele casus conceptualisatie gemaakt waarin duidelijk wordt welke schema>s en schemamodi kenmerkend zijn voor deze specifieke cliënt. De tweede interventie fase betreft de kortdurende schemagroepstherapie. De SFGT omvat 17 wekelijkse bijeenkomsten. Het is een gestructureerde therapievorm gebaseerd op het protocol geschreven door De Jager en Burger (2022). De groepssessies zijn verdeeld in vier fases, elk gericht op een andere categorie schemamodi. Anders dan eerder onderzochte kortdurende schemagroepstherapieen, die vooral cognitief van aard waren, heeft dit protocol een experientiele werkwijze. Doel is doorbreken van de maladaptieve coping is, verminderen strengheid naar zichzelf en een toename van de gezonde volwassen modus waarbij er meer contact en compassie is voor de eigen kwetsbaarheid.

De deelnemers zullen naast het deelnemen aan de behandeling vragenlijsten
invullen. Het meten van de angst- en depressieve klachten vindt, gedurende
37-40 weken, twee keer per week plaats, en zal een paar minuten tijd per keer
kosten. Eens per twee weken is het iets uitgebreider en zal het 8 min tijd
kosten. Daar buiten zijn er vijf grotere meetmomenten, voor baseline, voor
start pre-treatment, voor start groepsbehandeling, na afronding van de
groepsbehandeling en na de drie maanden follow-up. Deze meetmomenten zullen
naar schatting 40-45 min tijd in beslag nemen.
Hoewel er alles aan gedaan wordt om het voor de deelnemers zo gemakkelijk en
laagdrempelig mogelijk te maken, is het wel de realiteit dat zij door het
design met herhaalde metingen twee keer per week gevraagd worden om hun
klachten te beoordelen. Soms zal dit heel kort en snel zijn, soms ook meer
uitgebreid. Steeds stilstaan bij de dingen waar je last van hebt kan
confronterend zijn voor deelnemers.