Mondgezondheid bij patiënten met cognitieve klachten met een verwijzing naar de geheugenpoli;

Het risico op het ontwikkelen van cognitieve klachten neemt toe met de
leeftijd. Wanneer patiënten cognitieve klachten ontwikkelen kunnen zij voor
objectivering van deze klachten worden doorverwezen naar de geheugenpoli. Op de
poli wordt hun cognitieve en algemene gezondheidstoestand op een objectieve
wijze beoordeeld door onder andere het Comprehensive Geriatric Assessment(CGA).
Het gehele lichaam inclusief en het sociaal welbevinden wordt onder de loep
genomen, behalve de mond. Screening van de mondgezondheid is niet opgenomen in
het CGA en de screening op de geheugenpoli terwijl de mondgezondheid in de
literatuur wel in verband wordt gebracht met ernstige gezondheidsproblemen en
kwaliteit van leven, met name bij ouderen. Maar omdat niet duidelijk is of het
screenen van mondgezondheid op de geheugenpoli ook daadwerkelijk toegevoegde
waarde heeft wordt er een pilot studie opgezet waarbij het screenen van de
mondgezondheid door mondzorg professionals wordt toegevoegd aan de screening op
de geheugenpoli. De studie zal multidisciplinair van opzet zijn (neurologie,
geriatrie en tandheelkunde) en heeft als primair doel te kijken of ouderen die
de geheugen poli bezoeken mondgezondheidsproblemen hebben die at risk zijn voor
hun gezondheid. Dat zal gedaan worden door mondfotografie en röntgenopnames.
Ook zal er een vragenlijst ingevuld moeten worden waarin gevraagd wordt naar
mondgezondheidsproblemen. Na de mondgezondheidscreening krijgen ouderen
adviezen en tips om hun mondgezondheid te verbeteren dan wel te behouden. In
een follow up programma zal dan gekeken worden hoe het gaat met de
mondgezondheid over tijd en of de gegeven adviezen ook opgevolgd zijn dan wel
nuttig waren.
Verder zijn er aanwijzingen dat het orale microbioom betrokken is bij de
ontwikkeling en progressie van gezondheidsproblemen waaronder
neurodegeneratieve aandoeningen. De mogelijke betrokkenheid van het orale
microbioom bij de ontwikkeling en progressie van deze aandoeningen is minder
goed onderzocht in tegenstelling tot de gut-brain axis terwijl het
maagdarmkanaal in de mond begint. Om die reden zal het orale microbioom in deze
studie zijdelings meegenomen worden. Patiënten moeten daartoe hun mondspoelen
met fysiologisch zout en het mengel in een potje spugen.

Primaire doelstelling
- Beoordelen van de mondgezondheid bij patiënten met cognitieve klachten die
een geheugenkliniek bezoeken. (mondgezondheid wordt voor dit onderzoek
gedefinieerd als de aanwezigheid van diepe cariëslaesies, parodontale pockets
>6 mm, gezwollen en rood tandvlees, kauwproblemen (men kan niet goed eten),
beweeglijke elementen, mucosale pathologie en/of botpathologie).

Secundaire doelstellingen:
- Beoordelen van de samenstelling van het orale microbioom in subgroepen van
patiënten op basis van bijv. cognitieve functie of kwetsbaarheid.
- Beoordelen of het mondgezondheidsadvies van de patiënten is opgevolgd (bijv.
patiënten gebruikten de geadviseerde mondverzorgingsproducten, waren op bezoek
bij de tandarts)

Explorative study

Bij patiënten die bereid zijn mee te doen aan deze pilot studie worden wanneer
zij de geheugen poli bezoeken aanvullend:
- twee vragenlijsten afgenomen over hun mondgezondheid en tandartsbezoek.
- röntgenfoto*s van het tand-kaakstelsel gemaakt (orthopantomogram en
bitewings) zoals bij de tandarts.
- foto*s van de mond gemaakt met een gewone fotocamera en mondspiegels.
- een mondspoelsel verzameld voor het bepalen van het orale microbioom
(deelnemers wordt gevraagd de mond te spoelen met fysiologisch zout gedurende
10 seconden en dit uit te spugen in een potje)

Alle patiënten die een afspraak/uitnodiging hebben in de geheugenkliniek
krijgen een brief van de behandelaar van de geheugenkliniek met schriftelijke
informatie over het mondgezondheidsonderzoek en de mogelijkheden om deel te
nemen. Patiënten die willen deelnemen dienen het toestemmingsformulier (die bij
de informatiebrief voor de patiënt is gevoegd) terug te sturen naar de
geheugenkliniek. Wanneer de geheugenkliniek het toestemmingsformulier heeft
ontvangen, worden de vragenlijsten naar de patiënt gestuurd en wordt de patiënt
gevraagd de vragenlijsten mee te nemen wanneer ze de geheugenkliniek bezoeken.
Op de dag dat de patiënt de geheugenkliniek bezoekt, wordt gecontroleerd of de
patiënt wilsonbewaam is. Zo niet, dan wordt de patiënt geincludeerd. Vervolgens
worden intra-orale foto's, tandheelkundige röntgenfoto's (orthopantogram en
twee bitewings) gemaakt en wordt het orale microbioom bemonsterd
(mondspoeling). Er zijn geen risico's omdat alle procedures routinematige
tandheelkundige onderzoeken zijn die vaak worden toegepast tijdens
routinematige tandheelkundige controles. Het voordeel voor de patiënten is dat
ze worden geïnformeerd over hun mondgezondheid en dat ze mondgezondheidsadvies
krijgen als de mondgezondheid als slecht wordt beschouwd. Dit kan patiënten
helpen verdere achteruitgang van hun mondgezondheid te voorkomen en daarmee
mogelijke algemene gezondheidsproblemen die verband houden met een slechte
mondgezondheid te voorkomen. Het voorgestelde onderzoek zal inzicht geven in de
mogelijke meerwaarde van mondgezondheidsbeoordeling naast de CGA voor patiënten
die worden verwezen naar de geheugenkliniek, aangezien mondgezondheid nog niet
is opgenomen in de CGA-beoordeling. De studie zal ook meer inzicht geven of
mondgezondheid en het orale microbioom in subgroepen van patiënten verschillen
op basis van bijv. cognitieve functie of kwetsbaarheid. Als er verschillen
worden opgemerkt, kan verder onderzoek worden gedaan om meer inzicht te krijgen
in de mogelijke rol van mondgezondheid en het orale microbioom in het proces
van dementie.
Bij bewezen toegevoegde waarde kan een mondgezondheidsbeoordeling worden
beschouwd als onderdeel van de GCA. Op deze manier worden
mondgezondheidsproblemen vroegtijdig herkend en wordt patiënten geadviseerd hoe
ze voor hun mondgezondheid moeten zorgen.