Pilot studie: aanpassing van laser behandeling bij diabetisch macula oedeem op basis van OCT beeldvorming.

Diabetisch macula oedeem (DMO) is een veelvoorkomende oorzaak van visusdaling
bij patienten met diabetische retinopathie. In nederland worden ongeveer
500-1000 personen volgens de wet blind door DMO. De verwachting is dat deze
getallen gaan toenemen in de komende jaren, omdat het aantal diabetes patienten
volgens de gezondheidsraad waarschijnlijk gaat groeien van de huidige 500000
naar 800000 in 2010. DMO wordt gekarakteriseerd door retinakle verdikking,
exsudaten en capillaire microaneurysmata. Langdurige DMO veroorzaakt destructie
van photoreceptor cellen en leidt tot visusverlies en uiteindelijk blindheid.
Management en behandeling van DMO is evidence based op de resultaten van grote
gerandomiseerde klinische onderzoeken in de jaren 70 en 80, zoals de Diabetic
Retinopathy Study en de early Treatment for Diabetic Retinopathy Study (ETDRS).
Deze studies hebben laten zien dat door zorgvuldige patient selectie en tijdig
behandelen van DMO met laser fotocoagulatie visus verlies voorkomen kan worden.
De ETDRS definieert DME als klinisch significant indien: (1) retinaverdikking
is gelokaliseerd binnen 500 micron van de fovea of (2) harde exsudaten
geassocieerd met retina verdikking gelokaliseerd zijn binnen micron van de
fovea of (3) een gebied van retinale verdikking groter dan 1500 micron waarvan
een deel binnen 1500 micron van de fovea ligt. De gouden standaard voor het
diagnosticeren van klinisch significant macual oedeem (KSMO) is volgens de
ETDRS stereo fundus fotografie (SFF). In de kliniek wordt spleetlamp
biomicroscopie (SLB) gebruikt voor de detectie van
KSMO.
Tot op heden is laser fotocoagulatie de enige behandeling van DMO dat bewezen
effectief is. In de ETDRS en de huidige praktijk wordt de beslissing (1) welke
patienten worden behandeld en (2) welke lesies in de macula worden behandeld,
genomen op basis van SLB, SFF en FA. Door middel van de FA worden de
behandelbare lesies gelokaliseerd. Behandelbare lesies zijn (1) discrete punten
hyperfluorescentie of lekkage en (2) gebieden van diffuse lekkage en (3)
retinale avasculaire gebieden. De aanname is dat de behandelbare lesies de
oorzaak zijn van de retinale verdikkking.
Recentelijk zijn er nieuwe retinale beeldvormingstechnieken op de markt gekomen
die in staat zijn objectief de retinadikte te meten. Een van de meest
belangrijke technieken is de Optische Coherentie Tomograaf (OCT). OCT is een
zeer sensitieve methode om de retina dikte te meten en is in staat
topografische diktekaarten van de macula te genereren. Het is een veilige, niet
invasieve procedure. De OCt wordt in toemnemende mate gebruikt voor de diagnose
en follow-up van KSMO. Verschillende OCT studies laten zien dat OCT sensitiever
is wat betreft detecteren van KSMO dan SLB en SFF. Het is dan ook te verwachten
dat retina verdikking die alleen met behulp van de OCT gedetecteerd kan worden
vandaag de dag niet gediagnosticeerd wordt en dus niet behandeld. Het is echter
niet bekend of eerdere en preciezere diagnosticering van KSMO en behandeling
gebaseerd op deze meer accurate diagnose uiteindelijk ook leidt tot minder
blindheid en visus verlies.

Het doel van dit onderzoek is tweeledig. Het eerste doel is om te verifieren of
de OCT inderdaad accurater is in het diagnosticeren van KSMO dan SLB. Het
tweede doel is om de verschillen te determineren tussen de laser behandelings
strategie van DMO gebaseerd op SLB en FA versus OCT en FA.

Patienten met een vermoeden op KSMO van de polikliniek oogheelkunde op het
Academisch Medisch Centrum te Amsterdam krijgen een standaard oogheelkundig
onderzoek inclusief visus meting, spleetlamp onderzoek, fundoscopie, SLB en
OCT. De SLB resultaten worden in detail gedocumenteerd door een oogarts. Ten
eerste wordt een vergelijking gemaakt tussen het stellen van de diagnose KSMO
op basis van de OCT versus SLB. De patienten waarbij de diagnose wordt gesteld
krijgen een FA. Twee laser behandelings plannen worden opgesteld en vergeleken;
een gebaseerd op OCT en FA en een gebaseerd op SLB en FA. Alle patienten met
door SLB gediagnosticeerd macula oedeem worden behandeld met laser therapie
volgens de standaard procedures. Naderhand wordt een kleuren fundusfoto gemaakt
om de laser behandeling te documenteren.

-