Effecten van periodieke delictrisicotaxatie en zorgevaluatie in de ambulante forensische psychiatrie; een gerandomiseerde studie (acroniem RACE: Risk Assessment and Care Evaluation)

Periodieke delictrisicotaxatie en periodieke zorgevaluatie worden genoemd als
belangrijke instrumenten in het streven naar professionalisering en *zorg op
maat* in de ambulante forensische psychiatrie. Deze instrumenten formaliseren
normale onderdelen van de zorg, zoals het in kaart brengen van het functioneren
en de zorgbehoeften van de cliënt bij de evaluatie van het behandelplan en het
navragen van de ideeën van de cliënt hierover. In een voorgaand ZonMw project
is aangetoond dat deze geformaliseerde werkwijze uitvoerbaar is in de ambulante
forensische psychiatrie en voorspellend voor delicten en agressie-incidenten
van de cliënt in de daaropvolgende drie maanden. Onbekend is echter of het
systematisch toepassen van de werkwijze leidt tot betere cliëntuitkomsten.

Doel is na te gaan of periodieke delictrisicotaxatie en zorgevaluatie bij
ambulante forensisch psychiatrische cliënten leidt tot een vermindering van
delicten en agressie-incidenten (primaire uitkomstmaat) en een verbetering van
de kwaliteit van leven, psychisch en sociaal functioneren en tevredenheid met
de zorg.

De studie is opgezet als een cluster Randomized Clinical Trial (RCT), waarbij
casemanagers (met hun hele caseload) worden gerandomiseerd naar Interventie of
Care-As-Usual en uitkomstmeting plaatsvindt bij de cliënten. Alle cliënten
worden 18 maanden gevolgd, of tot beëindiging van de ambulante forensisch
psychiatrische zorg indien dit eerder is. Uitkomstmeting vindt onder andere
plaats d.m.v. een baseline en follow-up cliëntinterview, respectievelijk 0 en
18 maanden (of bij einde zorg) na instroom van de cliënt in de studie.

In de experimentele conditie wordt bij elke reguliere evaluatie van het behandelplan (en minimaal één keer per half jaar) gebruik gemaakt van de methode van delictrisicotaxatie en zorgevaluatie. Deze bestaat uit (1) beoordeling van het delictrisico van de cliënt door de casemanager met behulp van het risicotaxatie-instrument START (Short-Term Assessment of Risk and Treatability), en (2) een geprotocoleerde bespreking van de zorgbehoeften en geboden zorg met de cliënt (o.a. visie van de cliënt, visie van de casemanager/behandelteam en afspraken over eventuele aanpassing van de zorg). In de controle conditie wordt geen geformaliseerde werkwijze van delictrisicotaxatie of zorgevaluatie ingevoerd, maar zal de gebruikelijke zorg worden geboden (Care-As-Usual).

De interventie bestaat uit een formalisering van reguliere onderdelen van de
zorg. Hiervan worden geen nadelige gevolgen voor de cliënt verwacht. De
interventie wordt ingepast in het normale zorgcontact met de cliënt. Extra
belasting vormen alleen de baseline en follow-up cliëntinterviews, waarvoor
informed consent wordt gevraagd. Voordelen voor de cliënt bestaan uit
verruiming van de mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de zorg die men
ontvangt en de nagestreefde therapeutische effecten op het functioneren van de
cliënt.