Dopamine receptor imaging tijdens dopamine depletie bij volwassenen met "ultra high risk"symptomen voor het ontwikkelen van een psychose, en bij gezonde vrijwilligers: een (123I)IBZM SPECT studie

Schizofrenie is een ziekte die veel lijden veroorzaakt. De meeste patiënten
maken een lange periode van prodromale symptomen door voordat de diagnose wordt
gesteld. Vroege interventie tijdens deze prodromale fase kan transitie naar
psychose mogelijk voorkómen.
Om met meer zekerheid te kunnen voorspellen welke patiënten met prodromale
symptomen de transitie naar psychose zullen doormaken, zijn "ultra high risk"
(UHR) criteria opgesteld. Met deze criteria kan een groep patiënten worden
geselecteerd waarvan 35-39% psychotisch wordt binnen 12-28 maanden. Het
bestuderen van de dopaminerge neurotransmissie in deze UHR-groep kan de kennis
over pathofysiologie van de prodromale fase en van schizofrenie in het algemeen
sterk vergroten.
In eerder onderzoek is bij patiënten met schizofrenie een verhoogde striatale
dopamine D2 bindingspotentiaal aangetoond. Het is nog niet bekend of deze
verhoogde bindingspotentiaal een gevolg is van het ziekteproces of hier juist
aan voorafgaat. Met dit onderzoeksvoorstel zal het mogelijk zijn hierover meer
duidelijkheid te verkrijgen. In de toekomst kan dat leiden tot betere
(vroeg)diagnostiek en betere therapeutische mogelijkheden, mogelijk ook in de
prodromale fase.

Primaire vraagstelling is de vraag of bij patiënten met "ultra high risk"
symptomen voor het ontwikkelen van een psychose, een verandering van striatale
dopamine D2 bindingspotentiaal meetbaar is na tijdelijke acute dopamine
depletie met AMPT, en of er een verschil is met de bindingspotentiaal na acute
dopamine depletie bij gezonde vrijwilligers.
Een tweede doel is het verbinden van de mate van D2-receptor-binding in de
onderzoeksgroep aan de klinische uitkomst na één jaar (die standaard wordt
vastgesteld binnen het al lopende VORS-project). Op deze manier wordt
bestudeerd of de mate van D2-receptor-binding een voorspellende waarde heeft
voor het ontwikkelen van een psychose.
Een derde doel is het opnieuw in beeld brengen en kwantificeren van de vrije
dopamine D2 receptoren in het striatum voor en na depletie van dopamine bij die
patiënten die na één jaar psychotisch zijn geworden.

T0: UHR-groep en controlegroep:
De striatale dopamine receptor bindingscapaciteit wordt bepaald met [123I]IBZM
SPECT voor en na tijdelijke acute dopamine depletie middels AMPT. Dit zal
plaatsvinden in twee verschillende sessies welke binnen 2 weken van elkaar
uitgevoerd zullen worden.

T1: Herhaling van dezelfde procedure na minimaal één jaar bij die patiënten uit
de UHR-groep die binnen een jaar na T0 psychotisch zijn geworden.

Tijdelijke acute dopamine depletie middels alpha-metyrosine (AMPT)

1. Stralenbelasting. Deze is acceptabel aangezien deelnemers het jaar
voorafgaand aan en het jaar volgend op het onderzoek niet aan ander onderzoek
mogen deelnemen met stralingsbelasting.
2. Mogelijk reversibele bijwerkingen door AMPT: extrapyramidale bijwerkingen,
dysforie, slaperigheid. NB: Eerder onderzoek bij gezonde vrijwilligers maakte
gebruik van veel hogere AMPT doseringen en liet geen ernstige bijwerkingen
zien. Er werd vooral sedatie waargenomen, en voorbijgaande angst (30-60
minuten). Dit zijn alle snel reversibele effecten. Bij onze lagere dosering van
40mg/kg zijn minimale bijwerkingen te verwachten (bij wel voldoende dopamine
depletie). Er zijn geen meldingen van langer durende bijwerkingen en dit is ook
farmacologisch niet te verwachten gezien de halfwaardetijd van 3.4 - 3.7 uur.
3. Belasting in tijd van twee dagen van zes uur, en voor een klein deel van de
proefpersonen vier dagen van zes uur.