Diagnostiek en diagnostisch gerichte research van mentale retardatie van onbekende oorzaak

Mentale retardatie (MR) wordt gedefinieerd als een IQ van 70 of lager, een
significante beperking in zelfredzaamheid en een ontstaaan voor het 18e
levensjaar. De prevalentie wordt geschat op ca 2-3%. Ernstige MR (IQ < 50)
heeft een prevalentie in de orde van 0,5%, terwijl de milde MR (IQ 50-70) een
duidelijke grotere prevalentie heeft. Er zijn meer mannen dan vrouwen met een
MR. Dit wordt gedeeltelijk verklaard door het voorkomen van monogene X-linked
MR. MR heeft grote maatschappelijke en psychosociale gevolgen voor betrokkenen.
De er mee gepaard gaande kosten zijn hoog. In de lijst van gezondheidszorg
uitgaven per diagnosecategorie staan de uitgaven in verband met mentale
retardatie nummer een. Oorzaken van MR zijn velerlei, maar in een zeer groot
aantal gevallen is de oorzaak een erfelijke; de bekendste voorbeelden daarvan
zijn het Down syndroom en het fragiele X syndroom. Echter, in meer dan de helft
van de gevallen kan geen etiologische diagnose gesteld worden. Het belang van
een etiologische diagnose in geval van mentale retardatie is tweeerlei: 1. het
verschaft inzicht in prognose en comorbiditeit en draagt dientengevolge bij aan
het opstellen van een behandelplan en 2. het is een voorwaarde voor een
betrouwbare erfelijkheidsadvisering ten behoeve van gezonde verwanten van MR
patienten.

Het doel van het onderzoek is om een zo groot mogelijk aantal geselecteerde MR
patienten een etiologische diagnose te stellen. De doelstelling is in 15-20%
van tot dan toe onverklaarde MR tot zo'n etiologische diagnose te komen.
Tevens bestaat het doel te komen tot een genetisch-diagnostisch protocol dat
bruikbaar is in de VG sector voor de AVG.
Daarnaast is de verwachting te komen tot
- een of meer nieuwe MR syndromen
- een of meer nieuwe MR genen
- genotype/fenotype correlatie studies

In de 3 betrokken VG instellingen zijn ca 8000 MR patienten bekend. Op basis
van de in- en exclusie criteria zullen door de AVG in overleg met de
onderzoekers ca 400 patienten geselecteerd worden bij wie vervolgens een
lichamelijk onderzoek zal plaatsvinden en bij wie bloedafname zal plaatsvinden.
Ook zal bloedafname plaats vinden bij hun ouders ten einde onderscheid te
kunnen maken tussen polymorfismen en causale afwijkingen. Het lichamelijk
onderzoek is primair bedoeld om het fenotype in dysmorfologische zin nauwkeurig
in kaart te brengen. Het bloed dat wordt afgenomen zal gebruikt worden voor
aanvullend onderzoek ter opsporing van genetische defecten
(chromosomenafwijkingen, monogene afwijkingen, genomische afwijkingen).
Ten behoeve van het onderzoek zal 2x per maand een MR poli in het UMC St
Radboud worden gestart waarin participeren de arts-onderzoeker, klinisch
genetici en zonodig te consulteren artsen als kinderneuroloog en kinderarts
metabole ziekten.

De belasting van het onderzoek is na goede voorbereiding en selectie in de
instellingen gering. Voor eventuele risico's geldt hetzelfde