"De rol van het duodenum in de symptoom generatie bij patiënten met gastro-oesofageale reflux-ziekte"

"De rol van de twaalfvingerige darm in het optreden van klachten bij patiënten
met gastro-oesofageale reflux-ziekte"

Gastro-oesofageale relux-ziekte (GORZ) is een aandoening waarbij laesies van de
slokdarm en/of klachten optreden als gevolg van reflux van de maaginhoud naar
de slokdarm. GORZ is een veel voorkomende aandoening; 15-20% van de westerse
populatie heeft tenminste eenmaal per week last van reflux-klachten. Het is
gebleken dat er in veel gevallen geen verband is tussen de aanwezigheid en
intensiteit van reflux-klachten enerzijds en de aanwezigheid en mate van
mucosale beschadiging en/of onsteking van de slokdarm anderzijds. De
aanwezigheid van klachten, die direkt verband houden met reflux, zonder dat de
maaginhoud vaker dan gemiddeld terugstroomt naar de slokdarm geeft aan dat GORZ
patiënten gevoelig kunnen zijn voor physiologische hoeveelheden zuur. Viscerale
hypersensitiviteit draagt dus bij aan symptoom generatie. GORZ patiënten hebben
ook symptomen, die afkomstig lijken te zijn uit andere gebieden van de tractus
digestivus. Daarnaast is gevonden dat zuurinfusie van de slokdarm de pijngrens
voor prikkels in een hoger gelegen deel van de slokdarm verlaagt. Deze
bevindingen tonen aan dat centrale sensitisatie verantwoordelijk is voor
viscerale hypersensitiviteit in GORZ patienten. Centrale sensitisatie is een
verhoogde prikkelbaarheid van neuronen in het ruggemerg of de hersenen en wordt
veroorzaakt door overactivatie van perifere zenuwuiteinden. Aangezien de
extrinsieke primaire afferente zenuwen van de diverse gebieden van de tractus
digestivus op centraal niveau samenkomen, is het mogelijk dat de verhoogde
perceptie van reflux in de slokdarm wordt veroorzaakt door overactivatie van
zenuwuiteinden in een ander gebied van de tractus digestivus. Het is bekend dat
duodenale vetinfusie de waarneming van prikkels in de slokdarm en de maag
verhoogt. Activatie van de CCK1-receptor op extrinsieke primaire afferente
zenuwuiteinden in het duodenum is verantwoordelijk voor het effect van vet op
de waarneming van prikkels in de maag. Voor een ander proces dat door vet via
de CCK1-receptor wordt beinvloedt is vastgesteld dat apolipoproteine A-IV
(ApoA-IV) een essentiele rol speelt. ApoA-IV is een bestanddeel van
chylomicronen en komt vrij uit enterocyten tijdens vetabsorptie. Er wordt
aangenomen dat apoA-IV endocrine cellen aanzet tot CCK secretie, waardoor de
CCK1-receptor op extrinsieke primaire afferente zenuwuiteinden wordt
geactiveerd. Onlangs hebben wij gevonden dat genen betrokken bij vetabsorptie
hoger tot expressie komen in GORZ patiënten. Dit is een aanwijzing dat in GORZ
patiënten de chylomicron-ApoA-IV-CCK route meer signalen genereert. Dit kan ten
grondslag liggen aan de versterkte waarneming van prikkels in de slokdarm bij
GORZ patienten als gevolg van centrale sensitisatie. Aangezien GORZ patiënten
vaak rapporteren dat vet voedsel de klachten verergert denken wij dat de
verschillen in genexpressie tussen GORZ patiënten en gezonde vrijwilligers
geidentificeerd in nuchtere toestand, ook aanwezig of zelfs groter zullen zijn
na duodenale vetinfusie. De mogelijk sterkere signalering van de
chylomicron-ApoA-IV-CCK route in GORZ patiënten zal ook worden bestudeerd door
ApoA-IV en CCK concentraties in het plasma en mucosale biopten van het duodenum
met die van gezonde vrijwilligers te vergelijken.

Het verkrijgen van inzicht in de rol die het duodenum speelt bij het optreden
van reflux-klachten door verscheidene componenten van de
chylomicron-apoA-IV-CCK signaaltransductieroute te vergelijken tussen GORZ
patiënten en gezonde vrijwilligers na duodenale vetinfusie.

De deelnemers van dit onderzoek krijgen een infuusnaaldje in de arm waaruit
meerdere malen bloed wordt afgenomen voor de bepaling van ApoA-IV en CCK
concentraties. Een manometrie katheter zal worden ingebracht door de neus. Via
deze katheter zal vet worden gedruppeld in het duodenum. Na verwijdering van de
katheter zullen de deelnemers een gastroscopie ondergaan, waarbij biopten
worden genomen uit het duodenum bestemd voor mRNA expressie analyse en bepaling
van ApoA-IV en CCK concentraties.

Er zal 6 keer 5 ml bloed worden afgenomen. Alle deelnemers krijgen twee
vragenlijsten om in te vullen. Een gastroscopie is over het algemeen een veilig
onderzoek. De weinig voorkomende complicaties nemen niet toe door het nemen van
biopten.