Effecten van het signaleringsplan

GGZ Westelijk Noord-Brabant heeft van GGZ Nederland subsidie ontvangen voor het
project *Een ernstig zieke laat je niet alleen', gericht op het terugbrengen
van het aantal en de gemiddelde duur van separaties.
Op het gebruik van de separeercel in Nederland is veel kritiek vanuit het
buitenland. In steeds meer Europese landen is separatie afgeschaft of tenminste
zeer sterk teruggedrongen. Men ziet het herstellen van het contact met de
patiënt als sleutelbegrip en kijkt dan ook vreemd aan tegen eenzame opsluiting
in de separeercel. Ondanks dat in de onze omringende landen veel minder
separatie wordt toegepast, bestaat er weinig onderzoek naar effectieve
interventies om het aantal separaties terug te dringen. Daarom heeft het
onderzoek een grote praktische relevantie. Ten eerste omdat het gebruik en de
gemiddelde duur van dwangmaatregelen in de Nederlandse psychiatrie veel hoger
ligt dan in de omringende landen. Ten tweede worden dwanginterventies door alle
betrokkenen als ingrijpend ervaren. Ten derde omdat in Nederland weinig kennis
bestaat over effectieve alternatieven op dit gebied. Ten vierde is het van
belang dat op een wetenschappelijke manier wordt gezocht naar alternatieve en
minder ingrijpende interventies om crisis situaties in de psychiatrie te
bestrijden. Tenslotte is het effect van het signaleringsplan op het verminderen
van separaties in de algemene psychiatrie nog niet onderzocht.

Het primaire doel van het onderzoek is om het aantal separaties en de
gemiddelde duur van de separaties met ten minste 30% te verminderen in
vergelijking met een controle groep. Het doel van het signaleringsplan is het
omschrijven van signalen die kunnen wijzen op een aankomende crisis en wat dan
te doen.

Het effect van het signaleringsplan zal door middel van een *randomized
controlled trial* (RCT), onderzocht worden. Ten eerste zullen op de vier
deelnemende afdelingen patiënten geworven worden om deel te nemen aan het
onderzoek. De potentiële deelnemers worden over het onderzoek mondeling en
schriftelijk geïnformeerd door de behandelend psychiater. Patiënten zullen
geïnformeerd worden over de mogelijkheid om informatie in te winnen over het
onderzoek bij een onafhankelijke arts. Ze zullen enkele dagen tot een week
bedenktijd krijgen. Individuen die aan geven deel te willen nemen vullen een
informed consent in. Definitieve deelname van de patiënt wordt per meting met
een bedrag van 10 Euro beloond. Pas nadat ze een *informed consent* formulier
hebben getekend, worden ze betrokken bij het onderzoek en worden de
vragenlijsten afgenomen die bij de nulmeting horen. Vervolgens worden ze ad
random toegewezen naar de experimentele en de controle groep. Patiënten in de
experimentele groep krijgen het signaleringsplan. Voor zowel de experimentele
als de controle groep worden de primaire en secundaire effectmaten
geregistreerd. Daarnaast zal explorerend onderzocht worden wat het werkzame
mechanisme wat ten grondslag ligt aan een eventuele effect van het
signaleringsplan.

Een signaleringsplan wordt samen met de patiënt, de familie en de persoonlijke begeleider opgesteld. Het signaleringsplan omschrijft signalen die kunnen wijzen op een aankomende crisis en wat dan te doen. Bij signalen van een dreigende crisis, worden minder ingrijpende voor de patiënt maatregelen genomen, die verdere escalatie kunnen voorkomen. Hiermee kan het aantal (en de duur) van separaties worden teruggebracht. Het opstellen van een signaleringsplan duurt ongeveer een week.

Voor het afnemen van diverse zelfbeoordelingvragenlijsten zullen drie metingen
plaatsvinden. De tijdbelasting per proefpersoon per meting wordt op 40 minuten
ingeschat.