Psychiatrische aandoeningen delen genetische kwetsbaarheid voor stress.
Schizofrenie en Depressie

Een van de meest onderzochte en gerepliceerde gen-omgeving interacties is de
interactie tussen stressvolle gebeurtenissen in het leven en een genetisch
kwetsbaarheid of gevoeligheid voor stress. Dit model wordt vaak gebruikt om de
pathogenese van stemmingsstoornissen te verklaren.
Recent is aangetoond dat een polymorfismen in de promotor van het serotonine
transporter gen (5-HTTLPR) en in COMT geassocieerd zijn met gevoeligheid voor
stress. Deze associatie tussen zowel 5-HTTLPR en COMT en toegenomen stress
gevoeligheid lijkt gerelateerd te zijn aan de interactie tussen de mediale
prefrontale cortex (mPFC), amygdala en hippocampus.
De hippocampus, een structuur die sterk negatief beinvloed wordt door langdurig
verhoogde concentraties van cortisol, is verkleind bij zowel patienten met
depressie als bij patienten met schizofrenie. Daarnaast is in beide patienten
groepen aangetoond dat de structuur en functie van de amygdala en mPFC is
aangedaan. Tenslotte zijn er diverse klinische en genotypische overeenkomsten
tussen beide aandoeningen.

Onze hypothese is dat een genetische kwetsbaarheid voor stress een
non-specifieke risico factor is voor het ontwikkelen van schizofrenie en
depressie.
Toegenomen stress gevoeligheid is geassocieerd met verminderd prefrontaal
functioneren, met als een gevolg een verminderde inhibitie van de amygdala. De
consequentie hiervan is een verhoogde aktiviteit in de amygdala. Tevens zal de
hippocampus verkleind zijn in personen met een genetische kwetsbaarheid voor
stress in vergelijking met personen zonder deze genetische kwetsbaarheid. Het
al dan niet meegemaakt hebben van stressvolle gebeurtenissen gedurende het
leven zal in genetisch kwetsbare subjecten bovenstaande effecten versterken.

Het betreft een experimentele studie met 3 groepen waarbij diagnose de
onafhankelijke variabele is. Afhankelijke variabelen zijn stress gevoeligheid
(cortisol reactie na psychosociale stressor), hersen volume en concentratie van
de mPFC, hippocampus en amygdala (sMRI), witte stof integriteit en
connectiviteit (MTR, DTI), taak-gerelateerde hersenaktiviteit (fMRI), en het
voorkomen van stressvolle gebeurtenissen gedurende het leven.

Twee magnetische resonantie imaging (MRI) scan sessies van ongeveer 50 minuten
worden uitgevoerd. MRI is een niet-invasieve imaging techniek. Er zijn van MRI
geen risicovolle effecten bekend. De data wordt enkel gebruik voor
wetenschappelijk gebruik. Maar er wordt gescreend op cerebrale pathologie.
Indien medisch handelen noodzakelijk geacht wordt zal het individu hiervan op
de hoogte gesteld worden.

Van elke deelnemer zal een kleine hoeveelheid (4x10 ml) EDTA bloed worden
afgenomen middels een venapunctie. Op verzoek, kan de huid locaal verdoofd
worden alvorens er geprikt gaat worden. Indien de deelnemer de punctie weigert
zal gevraagd worden of er met behulp van een wattenstaafje wangslijmvlies
afgenomen mag worden. Gezien de kleine hoeveelheid bloed die wordt afgenomen is
de belasting voor de subjecten laag.

Participatie aan de studie zal niet tot direct voordeel zijn van de deelnemers.
Op de langere termijn zal een beter begrip van de etiologie en pathofysiologie
van psychiatrische aandoeningen in het algemeen en schizofrenie en bipolaire
stoornis in het bijzonder bijdragen aan verbeterde diagnostiek, vroege
herkenning en/of prognose van ziektebeloop.