Wat is de haalbaarheid van een studie naar het stress-reducerende effect van een nieuw neurofeedback apparaat?

Neurofeedback (NF) is een methode waarbij aan de hand van operante
conditionering van het electroencephalogram patronen van hersenactiviteit
beinvloed kunnen worden. De rationale achter deze trainingstechniek is dat door
het beinvloeden van de hersenactiviteit er op gedragsniveau veranderingen
teweeg kunnen worden gebracht.

Er is al enig succes geboekt met het aan de hand van NF verbeteren van
functioneren van gezonde vrijwilligers en het verminderen van klachten bij
patienten met neuropsychiatrische stoornissen. Vanwege een gebrek aan goed
gecontrolleerde studies is er echter nog geen consensus rond de effectiviteit
van NF bij gezonde vrijwilligers.

Het in Canada gesitueerde Zengar heeft een nieuwe NF methode ontwikkeld dat
luistert naar de naam NeuroCARE. In verschillende landen (waaronder Nederland)
bieden medisch-wetenschappelijk ongeschoolde mensen aan de hand van deze
methode tegen betaling 'behandelingen' aan voor een verscheidenheid aan
psychiatrische aandoeningen. Door de NeuroCARE trainers wordt beweerd dat de
NeuroCARE NF effectief is in het reduceren van klachten in een breed scala aan
psychiatrische stoornissen en in het verbeteren van het functioneren van
gezonde mensen.

Zo wordt er in de handleiding van de NeuroCARE cursus expliciet beweerd dat het
programma effectief is in (1) het reduceren van stress, (2) verbeteren van
stemming (3) verbeteren van slaap en (4) verbeteren van cognitief functioneren
bij gezonde individuen.

Wij zijn niet op de hoogte van enig onderzoek naar de effectiviteit van
NeuroCARE NF. Wij willen graag onderzoeken of de NeuroCARE NF methode op deze
punten inderdaad effectief is. Met de huidige pilot studie hopen wij vooral
inzicht te krijgen in de haalbaarheid van een studie naar de mogelijke
effectiviteit van NeuroARE.

Het doel van deze pilot-studie is te onderzoeken in hoeverre het mogelijk is om
met het huidige design te onderzoeken of een nieuw neurofeedback programma in
staat is om psychofysiologische stress te verlagen.
Het uiteindelijke doel (van een evt. vervolgstudie) is te onderzoeken of de
NeuroCARE NF methode effectief is in het (1) reduceren van stress (2)
verbeteren van stemming (3) verbeteren van slaap en (4) verbeteren van
cognitieve functies bij meer dan gemiddeld gestresste maar verder gezonde
vrijwilligers.

Dit is een dubbel blind gerandomiseerd experiment. Proefpersonen zullen at
random worden ingedeeld in of:

(1) een groep waarin men echte NeuroCARE NF krijgt

of

(2) een groep waarin men nep NeuroCARE NF krijgt

Proefpersonen krijgen in totaal zestien NF sessies die in totaal een uur per
sessie duren. De proefpersonen en het personeel dat de afhankelijke metingen
doet, zijn blind voor de studie conditie. De trainer is niet blind voor de
studie conditie en neemt geen afhankelijke maten af. Bovendien worden het
gedrag van de trainer, de communicatie tussen trainer en proefpersoon en de
communicatie tussen trainer en tester gestandaardiseerd.

Voor, tijdens en na de training worden er maten afgenomen van stress, stemming,
slaap en cognitieve functies.

Er zal worden geanalyseerd of de echte NF groep een grotere verbetering laat
zien op de genoemde maten dan de nep NF groep.

Proefpersonen krijgen zestien 40 minuten durende sessies neurofeedback (die in totaal ongeveer een uur per sessie duren). Hierbij wordt men in een comfortabele ligstoel geplaatst in een zwak verlichte ruimte. Men krijgt EEG electrodes op de hoofdhuid geplakt en luistert 40 minuten naar muziek die men prefereert. De NeuroCARE software geeft feedback op het EEG door onderbrekingen in de muziek te produceren: het doorlopen van de muziek is de beloning voor het produceren van de (volgens de ingeprogrammeerde algortimes) 'juiste' hersenactiviteit. Aan de hand van deze feedback zou hersenactiviteit te beinvloeden zijn en zouden er veranderingen kunnen worden bereikt op psycho(fysio)logisch niveau.

Proefpersonen worden gevraagd een 8 weken durend NF programma te volgen waarbij
men twee keer per week ongeveer een uur aanwezig moet zijn. Daarnaast worden
zij gevraagd 5 dagen de SenseWear slaapmonitor te dragen en een slaapdagboek in
te vullen. In totaal wordt er zo'n 18 1/2 uur aan tijdsinvestering van
proefpersonen gevraagd. Er worden geen invasieve metingen gedaan. De vergoeding
bedraagt 315 euro (¤17,50 per visite). Er zijn geen directe risico's aan dit
onderzoek verbonden. Men zou hoogstens tijdelijk wat vermoeid kunnen zijn
tijdens een neurofeedback sessie.