Blootstelling aan kwartstof bij werknemers in de bouwnijverheid met een verhoogd risico op silicose

Bij werkzaamheden in de bouwnijverheid vindt regelmatig blootstelling aan
kwartshoudend stof plaats, dat na herhaaldelijke inademing kan leiden tot
silicose. Het bepalen van eerdere blootstelling is vaak echter lastig en wordt
bepaald door registratie van functie of uitgevoerde taken. Door middel van een
recent ontwikkelde laser techniek is het mogelijk in sputum de vorm, grootte en
de concentratie van stofdeeltjes te bepalen waaraan werknemers tijdens hun
huidige functie en in het verleden zijn blootgesteld. Dit project kan mogelijk
meer inzicht geven in de samenstelling en mate van blootstelling aan bouwstof
bij individuele werknemers, door kwantitatieve analyse van stofdeeltjes in
geïnduceerd sputum.

Welke stofdeeltjes worden gevonden in het sputum van werknemers in de
bouwnijverheid, wat is de verdeling in hoeveelheid, grootte en vorm bij
werknemers met verschillende expositie profielen?

Dit observationeel onderzoek zal plaats vinden binnen een vroegdiagnostisch
onderzoek dat wordt uitgevoerd in het kader van reguliere medische zorg.
Deelnemers met een verhoogde kans op silicose zullen een uitnodiging krijgen
voor medisch onderzoek in het UMC Utrecht. Tegelijkertijd zal gevraagd worden
of ze bereid zijn sputum af te staan om de blootstelling in het verleden aan
bouw (kwarts) stof beter te kunnen objectiveren. Verwacht wordt bij 400
werknemers (inclusief controles) sputum inductie uit te voeren. Het grootste
gedeelte van de werknemers zal gevraagd worden eenmalig sputum af te staan. Aan
20 werknemers zal gevraagd worden vaker (3x inclusief de eerste meting) sputum
af te staan om de reproduceerbaarheid van de methode te bepalen.

Er zal voor de meeste deelnemer eenmalig sputumindicatie plaats gaan vinden. De
duur per werknemer voor sputuminductie wordt geschat op gemiddeld 45 min. Er
zijn geen risico*s verbonden aan sputum inductie. Aangezien de deelnemers al
naar de kliniek komen voor het medisch onderzoek is de extra belasting
betreffende de sputuminductie klein. Aan 20 personen wordt gevraagd
herhaaldelijk (3 keer in totaal) sputum te leveren dus deze zijn nog 2 x
45minuten extra kwijt. Deze worden hiervoor thuis bezocht. Door middel van het
sputum kan er extra inzicht worden verworven in de mate en soort blootstelling
die in het verleden heeft plaatsgevonden aan bouwstof. Deze gegevens kunnen op
populatieniveau behulpzaam zijn in het bepalen of en welke maatregelen er
kunnen worden genomen om blootstelling aan bouwstof te beperken. Verder is deze
informatie nuttig in verdere monitoring van silicose.