Incidentie en risicofactoren met betrekking tot infectieziekten bij langverblijvers: een prospectieve studie.

Richtlijnen voor reizigersvaccinaties, malariaprofylaxe en andere
gezondheidsadviezen zijn gebaseerd op een combinatie van theoretische risico*s,
prevalentie van symptomatische ziekten bij teruggekomen reizigers en
surveillance gegevens van meldingsplichtige ziekten. Er zijn voornamelijk
gegevens bekend die inzicht geven in de prevalentie van symptomatische
infectieziekten bij de zogeheten *kortverblijvers*, mensen die een reis hebben
gemaakt tot 13 weken.
Uit eerder onderzoek dat verricht werd bij de GGD in 1991/92 onder 600
kortverblijvers is gebleken dat de incidentie van diarree 52% was. Bepaalde
groepen reizigers hadden een hoger risico: reizigers naar het Midden-Oosten en
het Indiase subcontinent, mensen die niet eerder een lange reis hadden gemaakt,
mensen met een medische voorgeschiedenis met betrekking tot gastro-intestinale
behandeling, en mensen die niet in georganiseerd verband reisden.
De incidentie van falciparum malaria infectie was 1.1%, waarbij de incidentie
significant hoger was in West Afrika dan in Oost Afrika. De incidentie voor
dengue bij reizigers die kortdurend naar dengue endemische gebieden gingen was
3.6% waarbij er een significant lager risico was bij reizigers die eerder naar
tropische landen waren geweest.
Het is waarschijnlijk dat langverblijvers, waaronder hier wordt verstaan mensen
die minimaal 13 weken en maximaal 52 weken in een (sub)tropisch gebied
verblijven, in het algemeen een hoger risico lopen op infecties. Het risico
neemt toe naarmate de reis langer duurt, maar er zijn waarschijnlijk ook nog
andere risicofactoren: langverblijvers zijn minder compliant met betrekking tot
preventieve maatregelen tegen malaria dan de kortverblijvers en hebben daardoor
een hoger risico; rugzaktoeristen zouden een hoger risico kunnen hebben dan
expatriates die in een eigen huis wonen. Ook zouden langverblijvers mogelijk
vanwege hun activiteiten meer risico kunnen lopen op infectieziekten,
bijvoorbeeld door contact met de lokale bevolking waardoor er een hoger risico
op hepatitis B, syfilis, TBC of hiv kan zijn.
Met betrekking tot andere infectieziekten is het mogelijk dat het risico bij
langverblijvers juist lager is omdat er bij deze groep reizigers meer
vaccinaties geadviseerd worden dan voor kortverblijvers zoals bijvoorbeeld
vaccinaties tegen rabiës, meningitis en hepatitis B.

Er zijn weinig gegevens bekend van asymptomatische of symptomatische ziekten
bij langverblijvers omdat ziekenhuisopnames en diagnoses die reizigers in het
buitenland krijgen niet routinematig verzameld worden en vaak niet betrouwbaar
zijn.
De beschikbare gegevens voor langverblijvers worden geschat met behulp van
seroprevalentie studies bij de reiziger na terugkomst. Ook zijn er enkele
prospectieve studies in specifieke groepen beschikbaar zoals Peace Corps
Volunteers of United Nation Groups.
De huidige reisadviezen met betrekking tot vaccinaties, malariaprofylaxe en
algemene maatregelen om infectieziekten te voorkomen, zijn voor het grootste
gedeelte gebaseerd op theoretische risico*s en het extrapoleren van risico*s
bij kortverblijvers. Deze gegevens zijn echter niet evidence-based.
De resultaten van het onderzoek zullen inzicht geven in de incidenties van
infectieziekten bij langverblijvers. Tevens zullen risicofactoren voor het
oplopen van infectieziekten geanalyseerd worden, te weten reisduur, compliantie
met betrekking tot malariaprofylaxe, het gebruik van muggenwerende middelen,
seksueel gedrag en compliantie ten aanzien van hygiënische en leefstijladviezen
om te zien of bepaalde groepen langverblijvers meer risico lopen dan anderen.

Doelstelling van dit onderzoek is het aanleggen van een serumbank en verzamelen
van epidemiologische gegevens om de volgende vragen te kunnen beantwoorden:

1) Wat is de incidentie van symptomatische en asymptomatische (tropische)
ziekten bij langverblijvers?
2) Welke risicofactoren met betrekking tot het gedrag van de reiziger zijn van
invloed op de bovenstaande incidentie? (Compliantie met betrekking tot
preventieve maatregelen, ander risicovol gedrag)
3) Hebben bepaalde groepen reizigers meer risico dan anderen? (bijvoorbeeld
bepaalde bestemmingen, rugzaktoeristen, expatriates)
4) Is er een verschil in incidentie van infectieziekten bij de
*kortverblijver* (reiziger met reisduur van 1-13 weken) en de
*langverblijver* (reiziger met reisduur van 13 weken tot 52 weken)
5) Is er grond voor screening na de reis, en zo ja voor welke infecties?

Het betreft een observationeel prospectief monocenter-onderzoek, uitgevoerd
onder de bezoekers van het Reizigersadvies- en Vaccinatiebureau van de GGD
Amsterdam, die voornemens zijn een reis te maken van minimaal 13 weken tot
maximaal 52 weken naar een (sub)tropisch gebied (voor landenlijst zie bijlage
onderzoeksprotocol). Alle Nederlands of Engels sprekende, wilsbekwame bezoekers
van 18 jaar of ouder en die geboren en opgegroeid zijn in een Westers land
zullen gevraagd worden om vóór vertrek en na terugkomst bloed te doneren en om
vóór, gedurende en na de reis vragen over hun gezondheid te beantwoorden.
Onderzoeksdeelname vindt plaats op vrijwillige basis bij schriftelijk informed
consent van de gevraagde reiziger.
Voor het bepalen van de incidenties van infectieziekten zal het bloed getest
worden op seroconversie voor falciparum malaria, dengue, schistosomiais,
filariasis, strongyloidiasis, toxocariasis, hepatitis E, syfilis, hiv en TBC.
De inclusie van onderzoeksdeelnemers zal gedurende 24 maanden plaatsvinden.
Voor de follow-up staat 12 maanden gepland. De laboratoriumtesten,
dataverwerking en de beschrijving van de resultaten zal in het vierde jaar
plaatsvinden.

Het risico dat voor de deelnemers aan deelname verbonden is, omvat alleen het
risico van venapunctie.
Het risico van venapunctie kan bestaan uit flauwvallen, onwel worden,
hematoomvorming of een milde, lokale ontstekingsreactie. De te verwachten
prevalentie, ernst en duur hiervan is gering tot zeer gering te noemen.
Ontheffing van de verplichting om voor deelnemers een speciale verzekering af
te sluiten wordt aangevraagd.