De invloed van methylfenidaat op de gevoeligheid voor beloning en leerprocessenbij kinderen met ADHD.

Binnen de afdeling Klinische Neuropsychologie van de Vrije Universiteit
Amsterdam bestaat een internationaal erkende onderzoekslijn naar disruptief
probleemgedrag en in het bijzonder ADHD (prof. dr. Oosterlaan, prof. dr.
Sergeant, dr. M. Luman). Deze onderzoekslijn richt zich op neurocognitieve
disfuncties in kaart gebracht met geavanceerde computertaken en beeldvormende
technieken. Eén van de bevindingen is dat kinderen met ADHD meer afhankelijk
zijn van beloning om optimaal te presteren. De verklaring hiervoor wordt
gezocht in een tekort aan dopamine (DA) in het fronto-striatale systeem.

Activiteit in de striatum is van belang voor leergedrag in de aanwezigheid van
beloningscues. Het ontvangen van een beloning resulteert in een toename van DA
in het fronto-striatale systeem, wat het aanleren van stimulus-respons (S-R)
relaties faciliteert in de aanwezigheid van beloningscues.

In een recente studies die beschreven zijn in het proefschrift van dr. Luman is
evidentie gevonden in lijn met afwijkingen in het fronto-striatale systeem: (1)
kinderen met ADHD blijken meer straf en beloning nodig hebben dan gezonde
kinderen om goed te kunnen preseren, en (2) S-R leren is verstoord is bij
kinderen met ADHD.

Opvallend genoeg is er weinig bekend over de invloed van methylfenidaat (MF, de
meest gebruikte farmacologische behandelmethode bij ADHD) op de gevoeligheid
voor contingenties. Methylphenidaat (MF) blokkeert de heropname van DA en
mogelijk kan MF de DA activiteit in het fronto-striatale systeem normaliseren.
Dit zou leiden tot een toename in DA reactiviteit in respons op beloning, en
daardoor mogelijk een verbetering van S-R leren. Dit is echter nooit
onderzocht. In dit onderzoek zal daarom gekeken worden naar het effect van MF
op de gevoeligheid voor beloning en daarmee op S-R leren.

Tijdens de taken zal de hartslag van de kinderen gemeten worden. Hartslag
blijkt gevoelig voor het ontvangen van een beloning. Een verhoogde gevoeligheid
voor beloning tijdens de inname van MF bij kinderen met ADHD vergeleken met een
conditie waarin kinderen met ADHD geen MF innemen, zal zichtbaar worden in een
vergrootte hartslag toename in respons op een beloning.

Vraagstelling
1. Heeft MF een normaliserende invloed op S-R leren en wordt dit gemedieerd
door een verhoogde gevoeligheid voor contingenties.

Het in kaart brengen van het effect van methylfenidaat op de gevoeligheid voor
beloning en leerprocessen bij kinderen met ADHD (attention deficit
hyperactivity disorder).

In deze studie zal bij 33 kinderen met een DSM-IV diagnose (leeftijd 8 tot en
met 12 jaar), de invloed van methylfenidaat op de gevoeligheid voor straf en
beloning en S-R leren onderzocht worden. Dit onderzoek wordt ingebed bij de
polikliniek ADHD van de Bascule, academisch centrum voor kinder- en
jeugdpsychiatrie in Duivendrecht tijdens de medicatie trial (vier weken) die
standaard wordt toegepast om kinderen in te stellen op de juiste dosering MF.
Om het effect van MF op de gevoeligheid voor contingenties in kaart te brengen
zullen tijdens de trial elke week 3 computertaken worden afgenomen, welke wordt
vergeleken met een baselinescore voorafgaand aan de trial. Deze baseline score
van de ADHD groep wordt vergeleken met een groep van 33 gezonde kinderen (1
meting zonder medicatie; leeftijd 8 tot en met 12) om in kaart te brengen of
kinderen met ADHD een afwijkende gevoeligheid voor contingenties laten zien en
of methylfenidaat kan zorgen voor een 'normalisatie' van deze gevoeligheid.

Er zijn geen risico's aan dit onderzoek verbonden.