Onderzoek naar een zelfhulpprogramma voor mensen met perifeer arterieel lijden: een pilot studie onder 10 patienten

Perifeer arterieel vaatlijden is een progressieve ziekte waarbij iemands
lichamelijk functioneren en iemands kwaliteit van leven langzamerhand achteruit
zal gaan. Onderzoek heeft laten zien dat de prevalentie van depressieve
klachten onder patienten die aan deze ziekte lijden hoog is. Depressive
klachten kunnen op hun beurt weer een negatieve invloed op het verloop van de
ziekte hebben. Het is daarom belangrijk om goede psychische steun aan deze
groep mensen te kunnen geven, indien zij dat nodig hebben. Een
kosten-efficiente manier om hulp aan deze groep te geven is met behulp van een
zelfhulpboekje. Onderzoek naar de effecten van zelfhulpprogramma's bij andere
ziektepopulaties heeft uitgewezen dat dit positieve effecten heeft op iemands
welbevinden. Uit eerder onderzoek onder mensen met vaatlijden zijn een aantal
factoren naar voren gekomen die samenhangen met de ontwikkeling van depressieve
klachten. De belangrijkste factoren waren: spanningsklachten, negatieve
denkpatronen (zoals rumineren en catstroferen) en gebrek aan nieuwe doelen in
het leven. Aan de universiteit Leiden is een zelfhulpprogramma ontwikkeld om
juist deze risicofactoren aan te pakken. Eerdere studies in andere
ziektepopulaties hebben positieve effecten laten zien. De voorgestelde studie
betreft een pilot studie om te onderzoeken of dit zelfhulpprogramma ook nuttig
zou kunnen zijn voor mensen met vaatziekte.

Doen van een pilot studie onder 10 mensen die lijden aan PAD om te onderzoeken
of een zelfhulpprogramma, gebaseerd op ontspanning, veranderen van negatieve
denkpatronen en het vinden van nieuwe doelen, leidt tot een verbetering van hun
emotioneel welbevinden.

10 patienten onder behandeling voor PAD worden door hun behandelend arts
uitgenodigd om het zelfhulpprogramma te lezen en uit te proberen. Van te voren
wordt een korte depressievragenlijst (HADS) afgenomen om te bepalen of zij voor
het onderzoek in aanmerking komen (alleen mensen met milde depressieve klachten
worden uitgenodigd deel te nemen). Benaderen van patienten zal volgens
gedetailleerd protocol gebeuren. mensen zullen daatbij informatie over de
studie ontvangen en een informed consent formulier. Vertrouwelijkheid wordt
daarbij benadrukt, alsmede dat het meedoen op geen enkele manier zal
interfereren met de behandeling. Als een persoon mee wil doen, zal hij of zij
het interventieprogramma ontvangen. Het programma bestaat uit het doen van
ontspanningsoefeningen, doen van opdrachten voor het leren kennen en veranderen
van negatieve gedachten en het vinden van nieuwe doelen. In totaal is iemand
vier weken lang, gedurende vier dagen per week, een uur per dag bezig met het
programma. Na een week zal door een van de onderzoekers contact worden
opgenomen om te informeren naar de voortgang en eventuele vragen te
beantwoorden. Na afloop wordt opnieuw contact met iemand opgenomen om het
programma door te spreken, feedback te ontvangen. Ook zal iemandgevraagd worden
opnieuw de korte depressievragenlijst in te vullen om veranderingen te kunnen
vaststellen.

Het zelfhulpprogramma bestaat uit een werkboek en een bijbehorend werkschema. De inhoud is gebaseerd op drie thema's: ontspanning, herkennen en veranderen van negatieve gedachtenpatronen en het werken aan het vinden van nieuwe doelen. In het boek wordt aan mensen gesuggereerd om aan de interventie te werken gedurende vier dagen per week 91 uur per dag) voor een periode van 4 weken. De eerste week is gericht op ontspanningsoefeningen; de tweede en derde week zijn gericht op herkennen en veranderen van negatieve gedachten en de vierde week is bedoeld voor het werken aan het vinden van nieuwe doelen.

nvt