Voorspellen van repons na corticosteroid behandeling in inflammatoire neuropathieen

Chronische inflammatoire demyeliniserende polyradiculoneuropathie (CIDP) en
multifocale demyeliniserende sensomotorische neuropathie (MADSAM) zijn
ziektebeelden waaraan een auto-immuun ontstekingsreactie ten grondslag ligt.
Corticosteroïden en intraveneus immunoglobuline (IVIg) behandeling zijn even
effectief. Aangezien beide behandelingen voor- en nadelen kennen, is er
discussie over de eerste keus behandeling. Bij enkele patiënten met CIDP met
zuiver motorische betrokkenheid hebben corticosteroïden geen effect en leidt de
behandeling (tijdelijk) tot toename van het krachtverlies. Er is voor zover
geen verklaring hiervoor gevonden. Hoewel zeldzaam heeft deze mogelijke
achteruitgang geresulteerd in terughoudendheid met prednison of dexamethason in
de behandeling van CIDP patiënten indien er sprake is van overwegend
betrokkenheid van de motorische zenuwen.
Corticosteroïden wordt voor zeer veel aandoeningen gebruikt waarbij een toename
van de ontsteking nooit is beschreven. Wij vermoeden dan ook dat
corticosteroïden naast het gewenste effect, namelijk het remmen van de
ontstekingsreactie, tegelijkertijd het membraan potentiaal verlagen
(hyperpolarizeren) wat tot geleidingsblokkades (conductiebloks) kan leiden.
Conductiebloks zijn kenmerkend voor motorische inflammatoire neuropathieen en
veroorzaken het krachtverlies.

Corticosteroïden leiden tot hyperpolarizatie van de celmembraan door
upregulatie van de NA/K pompen, welk aangetoond is in verschillende weefsels
(bv spiercellen). In inflammatoire neuropathieen is het aangetoond dat
hyperpolarisatie tot toename van conductiebloks leidt. In zenuwen met reeds
aanwezige conductiebloks (zoals het geval is in inflammatoire neuropathieen)
leidt hyperpolarisatie mogelijk tot toename van het aantal conductiebloks.
Aangenomen dat corticosteroiden ook in zenuwen tot hyperpolarzatie leidt,
betekent dit dat patienten met conductiebloks vóór de behandeling mogelijk
verslechteren na behandeling met corticosteroïden .
Daarentegen kunnen patienten zonder duidelijke conductiebloks veilig worden
behandeld met corticosteroïden.

Leidt behandeling met corticosteroïden tot hyperpolarisatie van zenuwen en
toename van conductie bloks in patienten met motorische neuropathieen?

Observationeel pilot onderzoek

Alle patienten en controle patienten krijgen dagelijks 40 mg dexamethason gedurende 4 dagen

Alle deelnemers hebben kans op bijwerkingen door de dexamethason behandeling,
waarbij aangetekend dient te worden dat de patienten een standaard behandeling
krijgen dus door het onderzoek niet extra kans op bijwerkingen lopen.
Bij kortdurende hoge dosering corticosteroiden treden weinig bijwerkingen op.
De belangrijkste bijwerkingen zijn lichte stemmingsstoornissen, gejaagdheid,
blozen, slapeloosheid, maagklachten en vochtretentie.

De belasting voor de patienten bestaat uit in totaal 6 bezoeken (controle groep
4) aan het AMC (neurologisch onderzoek en vragenlijsten) en het UMC Utrecht
(excitabiliteit en geleidingonderzoek) waarbij de geschatte totale bezoektijd 6
uur is. De gebruikte stoormschokjes voor het onderzoek worden in het algemeen
niet als bezwaarlijk ervaren. Daarbij hebben de patienten met CIDP/MADSAM dit
onderzoek al eerder ondergaan voor het stellen van de diagnose.