Cognitieve achteruitgang bij Multipele Sclerose patiënten: de hippocampus en thalamus in beeld

Cognitieve achteruitgang is een veel voorkomende klacht bij MS patiënten.
Ongeveer 50-60% van de patiënten geeft aan cognitieve klachten te hebben. Tot
op heden is echter de onderliggende (patho)biologische oorzaak van deze
klachten niet bekend. In eerdere studies is geprobeerd om de oorzaak van
cognitie problemen te achterhalen door voornamelijk te focussen op afwijkingen
in de witte stof. Algemene neuropsychologische testuitkomsten werden
gerelateerd aan structurele MRI maten, zoals volume van de lesies in de witte
stof en hersenatrofie in het algemeen. Hier werden echter alleen zwakke
correlaties gevonden.
Tegenwoordig heerst de gedachte dat er waarschijnlijk ook in de grijze stof
afwijkingen te vinden zijn bij MS patiënten, en dat het cognitieve verval
mogelijk daardoor veroorzaakt wordt. Grijze stof schade werd uitgebreid en
frequent aangetroffen bij MS patiënten in pathologische studies en daarnaast
bleken neuropsychologische afwijkingen ook beter te correleren met deze grijze
stof schade dan met de afwijkingen in de witte stof.
Tevens is cognitief disfunctioneren voornamelijk onderzocht met behulp van een
"whole-brain" aanpak, terwijl een "region-of interest" aanpak in dit geval
mogelijk specifieker en robuuster is. Om een "region-of-interest" aanpak te
kunnen uitvoeren, is het belangrijk om de juiste hersenstructuren te
selecteren. In het geval van geheugen en cognitie zijn zowel de hippocampus als
de thalamus interessante structuren om in beeld te brengen. In het geval van MS
is van deze structuren bekend dat ze afwijkingen vertonen in de vorm van
demyelinisatie als wel atrofie.

In de huidige studie willen we op deze twee specifieke grijze stof structuren
inzoomen (hippocampus en thalamus), om zo onze kennis en begrip van de
onderliggende pathobiologie van cognitieve klachten te kunnen vergroten. De
(abnormale) functie van de hippocampus en thalamus zal met behulp van
taak-gerichte MRI (fMRI), diffusie gewogen MRI (DTI) en specifieke
neuropsychologische tests onderzocht worden bij zowel MS patiënten als gezonde
proefpersonen.

Dit is een observationele studie waarbij taak-gerichte MRI, gecombineerd wordt
met diffusie gewogen MRI en conventionele MRI, en waarbij specifieke
neuropsychologische tests gebruikt zullen worden om cognitieve achteruitgang te
onderzoeken bij MS patiënten. De scans zullen geanalyseerd worden om informatie
te vergaren over hersenactiviteit in deze specifieke structuren en de samenhang
met structurele schade zal worden onderzocht.

De belasting voor de proefpersonen is gering. Alle deelnemers zullen een dag
naar het ziekenhuis moeten komen. Daar zal eerst een neuropsychologisch
onderzoek afgenomen worden, wat in totaal 45 minuten zal duren. Aansluitend
wordt er een MRI scan gemaakt, die in totaal 60 minuten duurt. Om de
geluidsoverlast van de MRI scanner zoveel mogelijk te beperken, zal er zorg
gedragen worden voor gehoorbescherming door middel van oordopjes. De scan zal
gemaakt worden op een 3 Tesla scanner, vanwaar tot op heden nog nooit schade
van is aangetoond.
Voordat de proefpersonen de scanner ingaan, zal er gevraagd worden of de
persoon in kwestie voldoet aan alle MRI veiligheidsvoorwaarden. Tussen de
verschillende scans, zal de onderzoeker informeren of alles goed gaat met de
proefpersoon. Deze heeft ook de mogelijkheid om terug te praten. Wanneer het
nodig mocht zijn, kan de scan direct gestopt worden door zowel de onderzoeker
en de proefpersoon (noodbel).
In de voorgestelde studie worden geen interventies toegepast. Zolang als de
normale procedures worden gehandhaafd tijdens het scannen, zijn er geen
risico*s aan het onderzoek verbonden.
Ten tijde van het onderzoek kan de deelnemer zich altijd terugtrekken uit het
onderzoek, zonder dat hij/zij daar een reden voor op hoeft te geven en zonder
dat daar op enige wijze consequenties aan verbonden zijn voor behandeling in
ons ziekenhuis.