Het glad spierweefsel van de luchtwegen bij astma:
Een genomics benadering

Astma is een wereldwijd voorkomende ziekte met karakteristieke en duidelijk
beschreven symptomen. Desondanks zijn de pathofysiologische mechanismen die ten
grondslag liggen aan deze functionele veranderingen niet bekend. Recent is
interesse getoond in de glad spierweefsellaag van de luchtwegen als een
structuur die bij zou dragen aan de pathofysiologische kenmerken van astma.
Verscheidene studies hebben aangetoond dat de fenotype van het glad
spierweefsel veranderd is. Daarnaast wordt aangenomen dat het glad spierweefsel
zelf een rol speelt in de regulatie en het onderhouden van de ontsteking van de
luchtwegen bij astma. De positieve effecten van corticosteroïden op de
klinische status en longfunctie bij astma zijn ook uitvoerig beschreven.
Echter, ook hier is het niet duidelijk of dit alleen berust op de
anti-inflammatoire eigenschap of dat steroïden ook andere locale invloeden
hebben. Derhalve kan de glad spierweefsellaag de structuur zijn, die de
variabele luchtwegobstructie bepaalt bij astma. De hypothese is dat het
fenotypische profiel van de glad spierweefsellaag op het gen-niveau bij
astmatische patiënten anders is dan bij gezonde personen, dat het geassocieerd
is met de metingen van variabele luchtwegobstructie en met het inflammatoir
infiltraat in de glad spierweefsellaag, en dat het gen expressie profiel van
het glad spierweefsel verandert na gebruik van corticosteroïden.

- het verschil in de gen expressie profielen van het glad spierweefsel in
bronchusbiopten tussen astmatische, non-astmatisch allergische en
non-astmatisch non-allergische proefpersonen onderzoeken
- de gen expressie profielen associëren met bronchiale hyperreactiviteit,
dynamiek van de luchtwegweerstand en inflammatoir celinfiltraat binnen en
buiten de glad spierweefsellaag bij astma
- de verandering in gen expressie profiel in relatie tot de klinische en
functionele verbetering na 14 dagen corticosteroïdgebruik onderzoeken
- de aanwezigheid en het type bronchiale pathogeen associëren met de klinische
ernst en met de mate en profiel van luchtwegontsteking,
luchtwegherstructurering en bronchiale hyperreactiviteit
- het volume van het glad spierweefsel onderzoeken in bronchusbiopten van
astmatische en niet-astmatische proefpersonen
- de fysiologische en pathologische parameters van astma associëren met het
genprofiel van veneus circulerend bloed
- het maximaliseren van de kwaliteit van data van astmatische patiënten en
controles door de uitvoerbaarheid van RNA-analyse te bevestigen met behulp van
bioptmateriaal van chronische hoest patiënten

De studie bestaat uit drie verschillende fasen: screening, studie fase 1 en
studie fase 2.
Een cross-sectionele studie zal uitgevoerd worden tijdens studie fase 1 en een
gerandomiseerd, dubbelblind, parallel interventie studie tijdens studie fase 2.

Tevens zal voorafgaand aan de studie de uitvoerbaarheid van RNA-analyse
bevestigd worden met behulp van bioptmateriaal van chronische hoest patiënten.

Tijdens studie fase 2 zullen de astmatische patiënten willekeurig verdeeld worden in 2 groepen van gelijke grootte. De ene groep zal een corticosteroïd krijgen (Prednisolon) en de andere groep placebo.

Alle procedures van deze studie worden uitgevoerd door het daarvoor
gekwalificeerd personeel.
Het aantal procedures en de duur van de studie hangt af van de
proefpersoongroep:
Astmatische proefpersonen in 2 maanden tijd: 1 maal algemeen lichamelijk
onderzoek en allergie huidtest bij screening, 3 maal spirometrie, 2 maal FOT-
en eNO-meting, 2 maal methacholine provocatietest en 2 maal veneus bloedafname
en bronchoscopie met biopsie. De bronchoscopie wordt altijd voorafgegaan door
bloedafname. De 2 bronchoscopieën worden gescheiden door tenminste 14 dagen.
Niet astmatische, gezonde proefpersonen in 1 maand tijd: 1 maal algemeen
lichamelijk onderzoek en allergie huidtest bij screening, 2 maal spirometrie, 1
maal FOT- en eNO-meting, 1 maal methacholine provocatietest en 1 maal veneus
bloedafname en bronchoscopie met biopsie. De bronchoscopie wordt altijd
voorafgegaan door bloedafname.

Proefpersonen kunnen na een bronchoscopie met biopsie een kleine nabloeding
krijgen, wat vaak vanzelf overgaat. De patiënt blijft in ieder geval tot een
uur na de ingreep in het AMC en mag pas na toestemming van de behandelend arts
naar huis. In de thuissituatie kunnen proefpersonen kortdurend (paar uur)
koorts krijgen. In bijna alle gevallen is dit de volgende ochtend over. Zoniet,
dan wordt proefpersoon verzocht contact op te nemen met de huisarts of de
behandelend arts.
Tijdens bloedafname kan de proefpersoon duizelig worden. Dit wordt zoveel
mogelijk tegen gegaan door de proefpersoon te instrueren en op zijn/haar gemak
te stellen, waarbij de proefpersoon in een comfortabele en veilige stoel zit.
Echter, bij een bloedafname van 2,5ml wordt verwacht dat deze situatie niet of
niet vaak voor zal komen.
Bij het gebruik van Prednisolon kunnen bijwerkingen optreden. Proefpersonen
worden gevraagd bij het optreden van bijwerkingen deze zo snel mogelijk aan de
onderzoeker door te geven. Indien het na overleg nodig is, zal de proefpersoon
direct stoppen met het innemen van de tabletten en zal de klinische status
vervolgd worden, teneinde zijn of haar veiligheid te waarborgen. De toegepaste
dosis en doseringschema van Prednisolon worden in de praktijk toegepast ten
tijde van een exacerbatie met ernstige dyspnoe. Proefpersonen zullen met andere
woorden 1 extra episode van een exacerbatiebehandeling krijgen door mee te doen
aan deze studie.

Met betrekking tot het bevestigen van de uitvoerbaarheid van RNA-analyse wordt
bij chronische hoest patiënten tijdens de routinematige, diagnostische
bronchoscopie met bioptafname 1 extra biopt afgenomen. Het afnemen van 1 extra
biopt heeft geen invloed op de uitslag van de bronchoscopie. Tevens zal de
uitvoering van de bronchoscopie niet anders zijn dan in de gewoonlijke
situatie.