Effectiviteit van luisterboeken bij patiënten die stemmen horen: een pilot studie

Psychotische stoornissen gaan vaak gepaard met verminderde concentratie, door
zowel ziekte als medicatie. Hierdoor is het lezen van boeken vaak onmogelijk
geworden. Door boeken auditief aan te bieden, wordt een activiteit
teruggebracht die niet meer mogelijk was. Wij willen onderzoeken of dit
samenhangt met een stijging van de kwaliteit van leven, een afname in
psychopathologie en of dit zorgt voor beperking van de hinder die patiënten
ondervinden van auditieve hallucinaties.

Primary Objective: Het eerste doel is onderzoeken welk effect luisterboeken
hebben op de kwaliteit van leven, algemene psychopathologie, de macht die
patiënten toeschrijven aan de stemmen en de opvattingen van patiënten over de
stemmen.
Secondary Objectives: Het tweede doel is om na te gaan of het onderzoek
haalbaar is in een patiëntenpopulatie met psychotische stoornissen. Het gaat
daarbij om de haalbaarheid van (1) de uitvoering van het onderzoek op de
voorgestelde manier en (2) de interventie zelf.

In dit onderzoek wordt een gecontroleerd design gehanteerd met een pre- en
postmeting. De experimentele groep ontvangt een interventie die bestaat uit het
aanbieden van luisterboeken en kranten gedurende acht weken. De controlegroep
ontvangt deze interventie niet.
Zowel bij aanvang als aan het einde van de interventieperiode wordt een meting
gedaan. De patiënten uit de controlegroep ontvangen de reguliere zorg. Ook bij
de controlegroep wordt twee keer een meting gedaan.

De duur van de studie is voor de individuele patiënt twaalf weken zijn. De
eerste vier weken betreffen de wervingsprocedure. Nadat de patiënt toestemming
heeft gegeven, volgt de interventieperiode van acht weken. Bij de start
(baseline) wordt de eerste set vragenlijsten afgenomen en (voor de
experimentele groep) de daisyspeler verstrekt. Aan het einde van de acht weken
zullen opnieuw de vragenlijsten worden afgenomen.

De totale duur van het onderzoek is acht maanden. Gedurende de eerste zes
maanden worden de deelnemers geworven, vindt de interventie plaats evenals de
metingen. In maand zeven en acht worden de data geanalyseerd en gerapporteerd.

De interventie die wordt onderzocht, is het aanbieden van luisterboeken en/of luisterkranten aan patiënten die auditieve hallucinaties ervaren. De keuze van de boeken die worden geluisterd wordt geheel overgelaten aan de deelnemers. Zij worden niet verplicht tot het luisteren van boeken met een vastgesteld onderwerp of thema. Deelnemers zijn ook vrij in de keuze wanneer zij willen luisteren naar boeken en hoe vaak en hoe lang zij dat willen doen. De manier waarop de luisterboeken worden aangeboden is door gebruik te maken van daisyspelers (Digital Accessible Information System). Dit audio apparaat maakt gebruik van daisy-roms. Deze manier van opslaan heeft als voordeel dat het gehele boek op één schijf staat, in tegenstelling tot gewone luisterboeken die op meerdere schijven staan. De daisyspeler kent meer opties dan de gebruikelijke luisterboeken, zoals het navigeren in de tekst en het instellen van afspeelsnelheid en volume. Patiënten kunnen gebruik maken van luistermateriaal van Loket Aangepast Lezen (www.aangepast-lezen.nl). Deze vorm van aangepast lezen is oorspronkelijk ontwikkeld voor mensen met een visuele beperking, zoals blindheid, slechtziendheid, of een andere leeshandicap. Patiënten zullen worden ondersteund in het aanvragen van de boeken wanneer zij daar behoefte aan hebben. Deelnemers in de onderzoeksgroep krijgen gedurende acht weken een daisyspeler tot hun beschikking. Om de patiënten uit de controlegroep tegemoet te komen kunnen zij na afloop van het onderzoek ook gedurende twee maanden gebruik maken van een daisyspeler. Dit valt echter buiten het onderzoek zoals in dit protocol beschreven.

De aangeboden interventie is niet eerder besproken in de wetenschappelijke
literatuur. De mogelijke risico*s zijn derhalve niet bekend. Uit onderzoek naar
een vergelijkbare interventie, namelijk naar de effecten van het luisteren naar
muziek, zijn geen nadelige risico*s gebleken. Op basis hiervan verwachten de
onderzoekers dat de aangeboden interventie een verwaarloosbaar risico met zich
meebrengt voor de deelnemende patiënten.