Effecten van Compensatoire ScanningsTraining bij patiënten met homonieme visuele velddefecten - een randomised controlled trial

Veruit de meest voorkomende visuele stoornis na niet-aangeboren hersenletsel is
homonieme gezichtsvelduitval. Ongeveer 20-30% van alle CVA patiënten hebben
homonieme gezichtsvelduitval [1] en ongeveer driekwart van deze patiënten heeft
een ontregelde visuele zoekstrategie en een gestoorde visuele exploratie van
hun omgeving die hun hindert bij hun dagelijkse mobiliteit [2]. Zo botsen
mensen met homonieme gezichtsvelduitval regelmatig tegen objecten of tegen
ander mensen en kunnen of durven ze hierdoor niet meer zelfstandig te wandelen
of te fietsen. Dit heeft zeer ingrijpende gevolgen voor de participatie.
Wanneer patiënten zich echter bewust worden van de bestaande beperkingen een
nieuwe kijkstrategie aanleren waarmee men kan compenseren voor de
gezichtsvelduitval kan de dagelijkse mobiliteit aanzienlijk verbeterd worden
[3, 4]. Een recent gepubliceerde systematic review [3] wees uit dat
compensatoire scanningtraining de meeste kans geeft op een zo hoog mogelijk
participatieniveau. Deze training is erop gericht om de patiënt grote oog- en
hoofdbewegingen te laten maken in het blinde halfveld. Hierdoor leert de
patiënt het functionele gezichtsveld te vergroten en te compenseren voor het
verlies van visuele informatie dat optreedt wanneer deze oogbewegingen niet
worden gemaakt.
De effectiviteit van compensatoire scanningtraining is weliswaar aangetoond in
algemene zin, maar de onderzochte trainingen verschillen (subtiel) van elkaar
en er is tot nu toe weinig aandacht besteed aan het effect op de mobiliteit.
Tevens is de effectiviteit alleen aangetoond door middel van within-patiënt
repeated measures designs, waarin iedere deelnemende patiënt fungeert als zijn
eigen controle. De randomised controlled trial (RCT) die in dit
onderzoeksprotocol voorgesteld wordt, biedt een oplossing voor deze problemen.

Doel van dit onderzoek is het effect van een compensatoire scanningtraining
voor mensen met homonieme hemianopsie te onderzoeken. Gekeken wordt naar
effecten op zowel functie-, activiteiten- en participatieniveau. Daarnaast
wordt onderzocht welke factoren het trainingseffect kunnen voorspellen.

Single-blind controlled intervention study

Alle deelnemers zullen een scanningtraining krijgen bij Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen. De training is ten behoeve van huidig onderzoek geprotocolleerd en verspreid over Nederland.

De effectmetingen bevatten geen invasieve test. De effectmetingen hebben geen
nadelige gevolgen voor de betrokkene noch voor zijn/haar behandeling bij
Koninklijke Visio en er zijn geen risico*s aan verbonden. Voorts is de
belasting gering. Wanneer patiënten aangeven aan het onderzoek mee te willen
doen, is het enige dat van hen gevraagd wordt om voor de effectmetingen twee of
driemaal een dag naar Groningen te komen. Reis- en verblijfkosten worden
vergoed. Patiënten weten dat zij deelname aan het onderzoek mogen weigeren of
te allen tijde mogen opzeggen, zonder dat dit enige invloed heeft op hun
individuele behandeling bij Koninklijke Visio.