Is het succes van eiwit diëten gerelateerd aan aanleg voor overgewicht en voor gevoeligheid voor het beloningsaspect van voedsel?

Overgewicht is een groot gezondheidsprobleem dat vaak samen gaat met enkele
stofwisselingsziekten. Verder is het zo dat gewichtsverlies vaak sneller wordt
bereikt dan gewichtsbehoud na gewichtsverlies. Voorwaarden voor gewichtsbehoud
na een periode van gewichtsverlies zijn (a) het behouden van een verzadigd
gevoel ondanks een negatieve energie balans, (b) het behouden van basaal
energiegebruik ondanks het verlies aan lichaamsgewicht, en dit door (c) een
sparend effect op de vet-vrije massa dewelke de meest bepalende factor is in
het basaal energiegebruik. Dieten met een relatief hoog eiwit gehalte werken in
op deze drie doeleinden. Het verhogen van de eiwit inname reduceert de
voedseliname onder ad libitum condities. Dit resulteert in onmiddellijk verlies
van lichaamsgewicht. Op lange termijn zal het lichaamsgewicht een nieuwe,
significant lagere waarde bereiken en behouden.
De meest succesvolle dieten zijn dus deze met een hoog eiwit gehalte. Echter,
dieettrouw, zowel bij dieten met een relatief hoog eiwit gehalte als bij andere
dieten, is de eerstvolgende factor die bepalend is voor het succes van het
dieet, en deze behoeft dus meer onderzoek. In de eerste plaats wordt onderzocht
of aanleg voor overgewicht de dieettrouw en het succes beïnvloedt; in de tweede
plaats of gevoeligheid voor het belonings-aspect van voedsel de dieettrouw en
het succes beïnvloedt.

Om na te gaan of het succes van eiwit diëten gerelateerd is aan aanleg voor
overgewicht en voor gevoeligheid voor het beloningsaspect van voedsel?

De studie heeft een dubbel blinde, parallele, 2-armige opzet met 2
verschillende condities (dieten). Er zijn 2 verschillende dieten: één relatief
hoog in eiwit en één dieet met normale eiwit inhoud. De proefpersonen (n=300,
BMI>25 kg/m2, leeftijd 18-55) doorlopen eerst een periode van drie maanden
gewichtsverlies. Tijdens deze periode krijgen ze allemaal hetzelfde dieet wat
bestaat uit een commercieel verkrijgbare vervangmaaltijd: modifast. Deze
periode wordt gevolgd door een periode van zes maanden tijdens dewelke het
gewicht wordt behouden. Tijdens de periode van gewichtsbehoud worden de
proefpersonen gerandomiseerd over 2 dieet groepen met elk 150 personen. Van de
300 proefpersonen die de gewichtverlies en gewichtbehoud fase hebben afgerond
zullen de polymorfismen van het TaqIA gen en het FTO gen bepaald worden en
zullen de antropometrische metingen (lichaamsgewicht, lichaamssamenstelling en
lengte, taille-heup verhouding en sagitale diameter) uitgevoerd worden; Van
deze 300 proefpersonen zullen er 88 een fMRI onderzoek ondergaan om de
hersengebieden betrokken bij de hersenplasticiteit van beloning te bepalen.
In totaal zijn er drie meetmomenten: één voor de periode van gewichtverlies,
één voor de periode van gewichtsbehoud en één na de periode van gewichtsbehoud.
Op deze momenten worden er antropometrische metingen gedaan en worden de fMRI
onderzoeken uitgevoerd. Dieettrouw wordt bepaald aan de hand van de mate van
gewichtsverlies.

Gewichtsverlies door middel van een commercieel verkrijgbare maaltijdvervanger: modifast. Gewichtsbehoud aan de hand van 2 verschillende dieten waarvoor de proefpersonen worden gerandomiseerd: een relatief hoog eiwit dieet en een dieet met normale eiwit inhoud.

Dit onderzoek is niet voordelig of nadelig voor de proefpersonen. fMRI is een
niet invasieve standaard hersen beeldvormingstechniek zonder enige significante
risico's. (Zie ook hoofdstuk K4A voor gestandaardiseerde en goedgekeurde
methodes voor het uitvoeren van fMRI experimenten waarbij mensen betrokken
zijn). Het is een techniek die gebruik maakt van magnetische velden en laag
energetische radio frequenties om zo hersenstructuren en hersenfuncties in
beeld te brengen. Tijdens de screening worden proefpersonen met metaal
fragmenten in het lichaam geexcludeerd van de fMRI onderzoeken, omdat de fMRI
magneet in staat is om een kracht uit te oefenen op ferromagnetische
voorwerpen. Het nemen van bloedmonsters zorgt niet voor extra risico's voor de
proefpersonen, buiten het gewoon voorkomende risico op kleine blauwe plekken.