Bijdrage van de visuele, vestibulaire en somatosensorische systemen aan de neurale regeling van hoofdhouding en lichaamspositie bij jonge vrouwen met idiopathische scoliose.

Idiopathische scoliose (IS) is met een prevalentie van 1-3% onder de bevolking
de meest voorkomende afwijking van de wervelkolom onder jong volwassen. Dit
type scoliose ontwikkelt zich meestal tijdens een periode van snelle groei als
een driedimensionale vervorming van zowel translationele als rotationele
asymmetrie. Een kenmerk naast een afwijkende curve van de wervelkolom in het
frontale vlak, is een prominente posterieure thoracale wand als gevolg van
axiale rotatie, maar ook schouderasymmetrie en algemene onevenwichtigheden in
houding. De relatieve positie van het hoofd, de schouders, de schouderbladen
en het bekken veranderen bij IS in alle drie vlakken.
Hoewel verscheidene mogelijke oorzaken zijn voorgesteld en onderzocht, bestaat
er nog geen algemeen aanvaarde theorie voor het ontstaan van IS. Een
systematisch literatuuronderzoek naar de etiologie van IS dat eerder dit jaar
verricht is, heeft aanleiding gegeven tot het vermoeden dat de integratie van
drie perceptuele systemen - visueel, somatosensorisch en vestibulair - op het
niveau van de hersenstam mogelijk een rol speelt bij het ontstaan van IS.
Gezonde mensen zijn met deze sensorische informatie zonder problemen snel in
staat de ware verticaal en horizontaal vast te stellen. Ook als het hoofd of
het lichaam gekanteld is, is de persoon nog steeds in staat vast te stellen wat
rechtop is (Asch & Witkins, 1948). De sensorische informatie is gedeeltelijk
overtollig in die zin dat twee of drie sensorische systemen mogelijk
gelijktijdig vergelijkbare informatie verstrekken over dezelfde actie. Dankzij
deze overlap van hun functioneel bereik, is het mogelijk dat een sensorisch
systeem, op zijn minst gedeeltelijk, gaten of tekorten van een ander sensorisch
systeem opvangt (Dieterich, 2004). Gezonde mensen zijn daarom in staat, ook
wanneer visuele informatie afwezig is, een lijn te stellen die zeer dicht bij
de ware aardverticaal ligt. Ze zijn ook in staat een redelijk nauwkeurige
schatting van verticaliteit van hun lichaam te maken. Meerdere bevindingen
geven aanleiding tot het vermoeden dat patiënten met idiopathische scoliose
minder goed in staat zijn een goede schatting van de verticaliteit van hun
lichaam te maken dan mensen zonder scoliose. Het vermoeden waarop het huidige
onderzoek gebaseerd is, is dat patiënten met IS een andere neurale regeling
hebben voor hoofd- en lichaamshouding dan gezonde personen.

Als doel wordt gesteld verschillen en overeenkomsten vaststellen in integratie
van vestibulaire, visuele en somatosensorische informatie en in de neurale
regeling van de positie van het hoofd in de ruimte, tussen meisjes met een
idiopathische scoliose, congenitale scoliose en gezonde meisjes. Een groep
congenitale scoliose wordt mee onderzocht om na te gaan of een eventueel
gevonden afwijking het gevolg is van het hebben van een scoliose, dan wel een
primaire bevinding. De scoliose bij een congenitale oorzaak is het gevolg van
formatie en/of segmentatiestoornis van de wervels zelf. Gevonden resultaten
dienen meer inzicht te geven in de pathologie van idiopathische scoliose en
mogelijk geven ze meer inzicht in de etiologie.

Er wordt gebruik gemaakt van het CAREN laboratorium (Computer Assisted
Rehabilitation Environment; een virtual reality systeem voor onderzoek en
rehabilitatie van het Instituut van Bewegingswetenschappen) van de
Rijksuniversiteit Groningen. Met behulp van het camerasysteem in het lab kan de
ruimtelijke positie van een op het lichaam geplaatste marker real-time gevolgd
worden. Daarnaast bezit het lab een over zes vrijheidsgraden beweegbaar
platform dat gebruikt zal worden voor het linksom en rechtsom zijwaarts
kantelen in het frontale vlak van de proefpersoon en/of een voor dit experiment
geconstrueerd hokje dat erop staat. Het hokje is gebouwd van zwart geschilderde
houten pergola*s en chinees papier. De achterkant van het hokje is open, zodat
de proefpersoon zich niet ingesloten voelt en zodat ze gefilmd kan worden.
Er zijn vier experimentele condities:
1.Inbox: Proefpersoon staat in het hokje met haar ogen geopend (hokje beweegt
mee met het kantelende platform en de ondergrond voor de proefpersoon ook)
2.Inbox sit: Proefpersoon zit op de tafel in het hokje met haar ogen geopend
(hokje beweegt mee met het kantelende platform, maar de ondergrond voor de
proefpersoon niet)
3.Outbox open: Proefpersoon staat met haar ogen geopend op het platform zonder
hokje (ondergrond beweegt mee met het kantelende platform)
4.Outbox closed: Proefpersoon staat met haar ogen gesloten op het platform
zonder hokje (ondergrond beweegt mee met het kantelende platform)

Niet van toepassing