Effectiviteit van voedingssuppletie met genesteïne bij patienten met MPS III (een vervolgstudie)

Het Sanfilippo syndroom (MPS III) is een zeldzame lysosomale stapelingziekte
die zich kenmerkt door progressief verlies van intellectuele en motorische
vaardigheden en vroegtijdig overlijden. MPS III wordt veroorzaakt door een
deficiëntie in de afbraak van heparansulfaat (een van de glucosaminoglycanen)
met als gevolg stapeling van het heparansulfaat, met name in de hersenen. Er is
momenteel geen oorzakelijke behandeling voor patiënten met MPS III.

Genesteïne is een stof die voorkomt in de sojaboon en daarmee in normale
voeding die soja-producten bevat. Geneste*ne wordt wereldwijd veel gebruikt als
voedingssupplement (*nutriceutical*) aangezien aan genesteïne vele positieve
gezondheidseffecten worden toegeschreven. Goed onderzoek naar de geclaimde
effecten ontbreekt echter. In vitro onderzoek heeft laten zien dat geneste*ne,
waarschijnlijk via remming van een epidermale groeifactor, een remmende werking
heeft op de aanmaak van glucosaminoglycanen (GAGs). Aangezien accumulatie van
heparansulfaat een sleutelrol speelt in de pathofysiologie van de ziekte van
Sanfilippo zou voedingssuppletie met genesteïne theoretisch kunnen leiden tot
minder accumulatie van heparansulfaat en daardoor klinisch relevante effecten
kunnen hebben. Op grond hiervan werd recent een kleine en open-label trial met
geneste*ne suppletie bij patiënten met MPS III uitgevoerd (Piotrowska et al
2008). De studie liet positieve effecten zien op de uitscheiding van GAGs in de
urine, cognitief functioneren zoals vastgelegd met vragenlijsten en
haarmorfologie.

Door deze studie hebben veel ouders hoop gekregen op een behandeling voor hun
aangedane kind en in een aantal landen zijn inmiddels de meeste patiënten
gestart met suppletie met geneste*ne, dat als voedingssupplement vrij
verkrijgbaar is.

In juni 2009 is een dubbel blinde placebo gecontroleerde cross-over studie
gestart met 30 patiënten in Nederland, waarbij in één van de twee periodes van
6 maanden genesteïne en de andere periode placebo wordt gegeven. De resultaten
zullen aan het eind van het jaar bekend worden. Deze studie zal een
vervolgstudie zijn op bovenstaand onderzoek en zal kijken naar de effectiviteit
van genesteïne als voedingssupplement bij patiënten met MPS III.

Deze studie zal het effect van geneste*ne bij patiënten met MPS III op de
uitscheiding van GAGs in de urine, de stapeling van GAGs in huidbiopten, de
concentratie van GAGs in serum, haarmorfologie, gedrag en neuro-cognitief
functioneren vaststellen. De resultaten kunnen worden gebruikt bij de
behandeling patiënten. Wanneer blijkt dat geneste*ne positief effect heeft zal
het als voedingssupplement worden gebruikt. Indien er geen effect is kan een
zinloze behandeling (die niet wordt vergoed door de zorgverzekeraar) met
argumenten worden ontraden. Aangezien deze studie een vervolgonderzoek is, kan
het effect van genesteïne over een langere periode onderzocht worden en zal ook
met name het neurocognitieve functioneren beter gevolgd kunnen worden.

De studie-opzet is een vervolgstudie op de dubbelblinde greandomiseerde
placebogecontroleerde trial met cross-over design, welke in juni 2009 is
gestart. Deze vervolgstudie is een open-label studie. Patiënten zullen in een
periode van 12 maanden tabletten met genesteïne (10 mg/kg) gebruiken.

Alle deelnemende patiënten zullen genestëine capsules (10mg/kg) ontvangen gedurende een periode van 12 maanden

Er is veel onderzoek gedaan naar vermeende effecten van geneste*ne bij een
veelheid van aandoeningen (preventie borst- en prostaatkanker en verbetering
van het plasma lipidenniveau). Bij deze studies werden geen negatieve effecten
gerapporteerd. Ook in de studie bij patiënten met MPS III werden geen negatieve
effecten gevonden. Geneste*ne lijkt dus veilig te zijn. Daarnaast komt
genesteïne voor in een normaal dieet dat soja-producten bevat. Kinderen die met
sojamelk gevoed worden krijgen dagelijks al 5-9 mg/kg aan isoflavones binnen.
Dierexperimenteel onderzoek laat een verminderde vruchtbaarheid zien als gevolg
van langdurige blootstelling aan hoge dosis geneste*ne. Deze potentiële
bijwerking van geneste*ne als voedingssupplement is naar onze mening acceptabel
in het licht van de ernst van MPS III. De belasting van het onderzoek voor de
patiënten is relatief gering: 2x een venapunctie, 1x een huidbiopt, 2x
verzamelen van urine, 1x onderzoek haarmorfologie, 1x vragenlijsten voor de
ouders en 2x neurocognitieve testen (bij patiënten met een
ontwikkelingsleeftijd van > 2 jaar).
Inavasieve onderzoeken waaronder: venapunctie, huidbiopt en haarmorfologie bij
6 maanden en/of 12 maanden zullen alleen uitgevoerd worden indien de resultaten
van de placebo-gecontroleerde studie een gunstig effect van genesteine laten
zien bij deze patiënten.