Het effect van werkgeheugentraining op automatische preferenties voor alcohol gebruik in een klinische populatie.

Patiënten met alcoholverslaving hebben vaak cognitieve beperkingen, met name op
het gebied van executieve (frontaal) functies, waaronder het werkgeheugen.
Onderzoek heeft aangetoond dat verstoringen in executieve (frontaal) functies
kan resulteren in maladaptief (ziekelijk) gedrag. Bijvoorbeeld, een verlies van
controle over het drinkgedrag omdat de automatische preferenties voor alcohol
niet afdoende worden geïnhibeerd (geremd). Deze cognitieve beperkingen kunnen
interfereren met de behandeling waarmee de kans op latere terugval wordt
vergroot. De rol van het werkgeheugen is daarbij erg belangrijk. Ons
werkgeheugen vormt namelijk de basis voor leren, plannen, organiseren,
aandacht, impuls controle en redeneren. Het is te beschouwen als de
**cognitieve werkbank** van ons brein.

Het eerste doel van deze studie is om te onderzoeken wat het effect van een
computergestuurde online werkgeheugentraining is op het gebied van executief
functioneren en werkgeheugenprestatie in een klinische populatie van alcohol
afhankelijke proefpersonen. Ten tweede, willen we onderzoeken of een
verbetering in werkgeheugenprestatie gerelateerd is aan een verbeterde controle
over drinkgedrag (het aantal geconsumeerde glazen alcohol en cravings naar
alcohol). Ten derde, zijn wij geinteresseerd of de mogelijke verbetering in
cognitief funcioneren addtioneel is aan het effect van de reguliere behandeling.

Hypothesen:
1. De presetatie van het werkgeheugen zal verbeteren in de experimentele groep
na werkgeheugentraining in vergelijking met de twee controle groepen.
2. Cravings naar alcohol en automatische impulsen tot alcohol zullen
verminderen in de experimentele groep na werkgeheugentraining in vergelijking
met de twee controle groepen. Deze vermindering is gerelateerd aan een
verberting in werkgeheugenprestatie.
3.Chronische zware drinkens, proefpersonen met sterke automatische preferenties
tot alcohol, zullen het meest profiteren van de werkgeheugentraining in
vergelijking met proefpersonen die met lagere automatische preferenties voor
alcohol. De werkgeheugenprestatie van de zware drinkers zal verbeteren en er
zullen minder cravings naar alcohol zijn, minder automatische preferenties voor
alcohol en het terugvalratio zal lager zijn.
4. De mogelijke verbetering van het cognitieve functioneren na training van het
werkgeheugen zal een additioneel effect zijn aan het reguliere
behandelingseffect

We maken gebruik van een dubbelblind gerandomiseerd onderzoek. De studie zal
een 3X3 split plot design betreffen (with time-point als within subject factor
and group (working memory training versus active control condition/passive
control condition) als between subjects factor).

Patiënten kunnen met behulp van hun eigen computer en internetverbinding thuis
deelnemen aan de werkgeheugentraining. Deze dagelijkse training zal ongeveer 20
tot 40 minuten per sessie duren. De gehele training bestaat uit 25 sessies (25
opeenvolgende dagen). De huidige studie zal gebruik maken van 3 groepen: (1)
passieve controle groep (normale behandeling), (2) actieve controle groep
(normale behandeling + werkgeheugentraining zonder verandering in
moeilijkheidsniveau), (3) experimentele groep (normale behandeling +
werkgeheugentraining). Voor de start van het onderzoek krijgen alle patiënten
een uitgebreid neuropsychologisch onderzoek (o.a. een verkorte
intelligentietest, geheugen en aandachtstaken) voorafgaand of aansluitend aan
het behandelcontact. Deze 3 groepen krijgen dezelfde set aan testen en
vragenlijsten op dezelfde tijstippen (voormeting, nameting en follow-up na 3
maanden).

Werkgeheugentraining is een interventie die wordt gebruikt om de executieve functies te versterken. Onderzoek heeft aangetoond dat werkgeheugentraining de werkgeheugenprestatie en andere cognitieve vaardigheden kan verbeteren, en klinische symptomen kan verminderen een een varieteit van klinische populaties (Beck et al., 2010; Borella et al., 2010; Klingberg et al., 2005; Houben, Wiers & Jansen, 2011).

De risico's verbonden aan deelname aan dit onderzoek worden als minimaal
beoordeeld. De werkgeheugentraining en vragenlijsten zijn niet-invasief en
nauwelijks stresserend. Aangezien de patienten meerderjarig zijn en wilsbekwaam
zijn en de risico's als minimaal worden beoordeeld, is onze optiek een
belasting van ongeveer 40 minuten gedurende 25 dagen gerechtvaardigd om meer
inzicht te krijgen in de relatie tussen werkgeheugen en automatische
preferenties voor alcohol.