De metformine in CABG (MetCAB) studie

Hart- en vaatziekten zijn wereldwijd nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak.
Door occlusie van een coronairarterie ontstaat er ischemie van het myocard. Dit
leidt onherroepelijk tot volledig afsterven van dit deel van het hart als de
bloedtoevoer niet tijdig wordt hersteld (reperfusie). Reperfusie zelf is echter
niet alleen gunstig, maar kan ook zelf bijdragen aan een verdere beschadiging
van het myocard ("reperfusieschade"). Ook tijdens een open-hartoperatie
(coronary artery bypass grafting; CABG) wordt tijdelijk de bloedtoevoer van het
myocard onderbroken en treedt er schade op aan het myocard. Dit uit zich onder
andere in een stijging van de concentratie van de hartschademarker troponine I
in het bloed na een CABG. Het blijkt dat de hoogte van dit troponine
gecorreleerd is met het postoperatieve herstel van de patient (hoe hoger het
troponine, hoe groter de kans op complicaties en overlijden). Het is dus van
belang om nieuwe manieren te vinden en toetsen die de ischemie-reperfusieschade
van het myocard kunnen verminderen.

Het oude medicijn metformine, dat het meest gebruikte medicijn is dat gebruikt
wordt in patienten met type 2 diabetes mellitus om het bloedglucose te verlagen
lijkt een geschikt middel te zijn om deze ischemie-reperfusieschade te
voorkomen. Deze hypothese is gebaseerd op de observatie uit eerdere grote
epidemiologische studies dat patienten die met metformine worden behandeld een
lagere cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit hebben dan patienten die met
andere antidiabetice worden behandeld, ondanks dat de glucosewaarden hetzelfde
is. Ook blijkt uit dierexperimenteel onderzoek dat het toedienen van metformine
voor een myocardinfarct, de uiteindelijke infarctgrootte drastisch kan
verminderen.

Een groot voordeel van metformine is dat het nooit leidt tot een hypoglycemie
en dus ook gebruikt zou kunnen worden in patienten die geen diabetes mellitus
hebben.

Onderzoeken of het mogelijk is om de schade die ontstaat aan het hart tijdens
een CABG te verminderen door patienten voor te behandelen met metformine.

Het betreft een dubbelblind, gerandomiseerd, placebo-gecontroleerd onderzoek
dat in drie universitaire centra (UMC Radboud, UMC Groningen en Maastricht UMC)
wordt uitgevoerd.

Alle proefpersonen worden behandeld met metformine (3dd500 mg) of placebo (3dd) gedurende minstens 3 en maximaal 7 dagen voor de CABG. De laatste dosis wordt gegeven op de dag voor de operatie, ongeveer 3 uur voor aanvang hiervan.

Het onderzoek wordt uitgevoerd in het UMC Radboud, UMC Groningen en Maastricht
UMC onder strikte medische supervisie. De enige interventie die afwijkt van de
normale medische behandeling zoals de patienten zullen ondergaan in het kader
van de CABG, is dat ze 3 tot 7 dagen voor de operatie worden behandeld met
metformine of placebo. Tevens zal het rechter hartoor worden verwijdend tijdens
de CABG operatie. Dit is een ingreep diesommige hartchirurgen in ons centrum
routinematig uitvoeren en waarvan geen enkele negatieve gevolgen worden
verwacht.
De behandeling met metformine kan tijdelijk gastro-intestinele bijwerkingen
geven zoals misselijkheid, braken, buikpijn en diarree. Dit gaat vanzelf over
en is meestel mild van ernst. Een zeer zeldzame bijwerking van metformine is
het optreden van een lactaatacidose (incidentie ongeveer 1-5 per 100.000
patienten). Deze bijwerking is vooral beschreven bij patienten die langdurig
metformine gebruiken en een nierinsufficientie hebben waardoor en accumulatie
van metformine optreedt. Door patienten met nierinsufficientie te excluderen en
tevens de metformin maar kortdurend toe te dienen, minimaliseren wij de kans op
deze bijwerking. Onzes inziens wegen de mogelijke gunstige effecten van deze
kortdurende metforminebehandeling duidelijk op tegen de mogelijke milde
gastrointestinale bijwerkingen van dit middel.