Transcendente Meditatie of Hypnotherapie versus Standaard Medische Behandeling bij de Behandeling van Kinderen met Primaire Hoofdpijn: een Multi-Centrum, Pragmatische, Gerandomiseerde Klinische Studie

Primare hoofdpijn komt veel voor bij kinderen. Wereldwijd lijden 57-82%
kinderen en adolescenten rond hun 15de levensjaar aan terugkerende hoofdpijnen.
Spierspanningshoofdpijn en migraine zijn de twee meest bekende primaire
hoofdpijnsyndromen bij kinderen en adolescenten. In Nederland heeft de helft
van alle kinderen tussen 4 en 18 jaar 1 of meer keer per maand last van
hoofdpijn; 5 tot 15 % heeft migraine. Tegenwoordig hebben meer kinderen last
van primaire hoofdpijn dan dertig jaar geleden; de reden is niet duidelijk.
Primaire hoofdpijn kan een belangrijke impact hebben op de kwaliteit van leven
en emotionele gezondheid, wat vaak blijft bestaan in de volwassenenheid. Het
kan lijden tot schoolverzuim, verstoorde relaties met familie en vrienden en
emotionele stress.
Bij kinderen zijn een aantal symptomatische en profylactische medicijnen
effectief gebleken, maar er worden bij al deze behandelingen soms tot geregeld
bijwerkingen beschreven. Naast behandeling met medicijnen lijken ook
psychologische en gedragsbehandelingen bij kinderen hoofdpijn te kunnen
verminderen. Een recent review van Verhagen suggereert echter dat er nog niet
voldoende bewijs is voor fysiotherapie, manuele therapie, EMG-biofeedback en
cognitieve gedragstherapie bij kinderen met hoofdpijn, hoewel resultaten van
kleine studies veelbelovend zijn. Enkele niet medicamenteuze behandelingen,
zoals relaxatie technieken, zouden ook effectief zijn als preventieve
behandeling bij kinderen met migraine. Maar door methodologische tekortkomingen
in deze studies moet voorzichtig worden omgegaan met conclusies. Daarom zijn
onderzoeken van goede kwaliteit nodig om niet-medicamenteuze behandelingen
zonder bijwerkingen te evalueren. Verdere ontwikkeling van effectieve
interventies kunnen mogelijk voorkomen dat hoofdpijn en de gevolgen ervan
blijven bestaan tot in de volwassenenheid.

Psychologische stress en zwakke coping mechanismes kunnen bijdrage aan de
ontwikkeling en blijven bestaan van chronische pijn. Verder gaat chronische
hoofdpijn vaak samen met ongewenste life events, angst en depressieve klachten,
andere pijn syndromen en slaapproblemen. Kinderen met hoofdpijn lijken meer
internaliserende (angst en depressie) en externaliserende kenmerken (agressie,
hyperactiviteit) te hebben dan controles. Het lijkt er om dat het
werkingsmechanisme van primaire hoofdpijn niet eenduidig is omdat er meer
initierende en onderhoudende factoren zijn . Omdat stress een belangrijke
onderhoudende factor is, zijn therapieen die stress reduceren, zoals relaxatie
technieken, mogelijk een goede behandelingsoptie. Daarom willen we de
effectiviteit onderzoeken van twee relaxatie technieken: hypnotherapy and
transcendental meditation.

Hypnotherapie is gunstig gebleken bij de behandeling van hoofdpijn bij
volwassenen. Verder lijkt TM stress en angst te verminderen bij volwassenen.
Recent hebben we aangetoond (Vlieger 2007) dat HT een effectieve en veilige
behandeling is voor kinderen met chronische buikpijn. Dus gezien de positieve
klinische resultaten van TM en HT bij volwassenen, de bewezen effectiviteit van
HT bij de behandeling van kinderen met buikpijn en het feit dat er geen
bijwerkingen beschreven zijn van HT en TM bij kinderen, lijkt ons de evaluatie
van TM en HT bij kinderen met hoofdpijn gerechtvaardigd

Het doel van deze pragmatische, gerandomiseerde gecontroleerde studie is om de
werkzaamheid vast te stellen van twee relaxatie technieken, te weten
transcendente meditatie hypnotherapie toegevoegd aan de behandeling van
primaire hoofdpijn bij kinderen in vergelijking met de standaard behandeling.
De twee relaxatietechnieken worden in aanvulling op de standaardbehandeling
aangeboden.

Bij klinische hoofdpijnstudies lijkt het belangrijk en wordt geadviseerd om ook
andere dan pijn parameters mee te nemen, zoals kwaliteit van leven, coping
strategieen, gedrag, angst en depressie, en of andere psychologische parameters
(Palermo 2010). Daarom meten wij ook, naast hoofdpijn frequentie, duur en ernst
ook kwaliteit van leven, angst en depressie symptomen, coping strategieen,
somatisatie scores en sense of coherence. Daarnaast verzamelen we ook
informatie over de implementatie van TM en TM in de dagelijkse praktijk van de
kinderarts.

multi-center, pragmatische, gerandomiseerde, gecontroleerde trial met 3
paralelle groepen. 3 meetmomenten gedurende 10-11 maanden: baseline, na 3
maanden (na de interventie), en na 9 maanden (follow-up)

Standaard therapie: De richtlijnen per ziekenhuis zullen gevolgd worden. Daarbij is er aandacht voor medicatie, slaaphygiene, voeding, koffie, en stressreductie gedurende de 3 maanden van het onderzoek. De kinderen kunnen verwezen worden voor ontspanningsoefeningen naar de fysiotherapeut of psycholoog. Daarbij geldt een maximum (net zoals in de TM en hypnotherapie groep) van 6 keer in de periode van 3 maanden. Standaard therapie + Transcendente Meditatie: De meditatie techniek zal geleerd worden aan de kinderen middels een 6 stappen trainings programma, waarbij er individule en groepssessies zijn. Daarnaast wordt het gestimuleerd dat de kinderen dagelijks 2 keer per dag 10 minuten mediteren gedurende de 3 maanden van het onderzoek. Standaard therapie + Hypnotherapie: Kinderen krijgen 6 individuele sessies met een hypnotherapeut gedurende de 3 maanden van het onderzoek . Het wordt gestimuleerd om dagelijks een oefening thuis te doen. Er zal goed gedocumenteerd worden welke adviezen, medicatie, en aanvullende behandelingen er gegeven zijn, zowel in de standaard groep, als in de TM en hypnotherapie groepen.

Hypnotherapie is gunstig gebleken bij de behandeling van hoofdpijn bij
volwassenen. Verder lijkt TM stress en angst te verminderen bij volwassenen.
Recent hebben we aangetoond (Vlieger 2009) dat HT een effectieve en veilige
behandeling is voor kinderen met chronische buikpijn. Dus gezien de positieve
klinische resultaten van TM en HT bij volwassenen, de bewezen effectiviteit van
HT bij de behandeling van kinderen met buikpijn en het feit dat er geen
bijwerkingen beschreven zijn van HT en TM bij kinderen, lijkt ons de evaluatie
van TM en HT bij kinderen met hoofdpijn gerechtvaardigd

Belasting: Gedurende 10-11 maanden moeten de kinderen en ouders 3 keer een
hoofdpijndagboek invullen (4 weken) en op 3 momenten 5 vragenlijsten. De twee
interventiegroepe zullen een relatief intensief trainings/therapeutisch
programma volgen. Er zouden therapeutische voordelen verkregen kunnen worden
door deze specifieke interventies doordat de kinderen een (blijvend)
gereedschap in handen krijgen om met de hoofdpijn om te gaan, waardoor ze hun
klachten zouden kunnen verminderen, waardoor ze hun kwaliteit van leven zouden
kunnen vergroten. Deze pragmatische studie zou er voor kunnen bijdragen aan
gegronde keuzes in de dagelijkse praktijk.