Onderzoek naar het mechanisme van mazelen immuunsuppressie tijdens een uitbraak van mazelen in Nederland

Mazelen is een belangrijke infectieziekte, die ernstige ziekte en zelfs sterfte
kan veroorzaken. In 2010 zijn werledwijd naar schatting 139,000 kinderen
overleden aan mazelen. De ziekte gaat gepaard met immuunsuppressie, waardoor
mazelen patienten enkele weken tot maanden na het doormaken van de ziekte een
verhoogde vatbaarheid hebben voor opportunistische infecties. Deze infecties
kunnen complicaties veroorzaken, zoals bijvoorbeeld longontsteking of
middenooronsteking. De ziekte is te voorkomen door middel van vaccinatie: in
Nederland worden kinderen gevaccineerd met een levend-verzwakt
bof-mazelen-rodehond vaccin (BMR) op de leeftijd van 14 maanden en 9 jaar.
Echter, in Nederland is vaccinatie niet verplicht, en zijn er verschillende
groepen ouders die hun kinderen om verschillende redenen niet laten vaccineren.
In de reformatorische gezindte (ook wel bevindelijk gereformeerden genoemd) is
een grote groep ouders die vaccinatie afwijst om religieuze redenen. Omdat deze
groep mensen zowel sociaal als geografisch sterk geclusterd is, wordt er wel
gesproken van de 'bible belt', die van de Veluwe via Zuid-Holland tot Zeeland
loopt. In deze populatie worden regelmatig uitbraken van infectieziekten gezien
die door vaccinatie voorkomen kunnen worden. De laatste uitbraak van mazelen is
geregistreerd in 1999/2000, maar sinds juni 2013 lijkt er een nieuwe mazelen
uitbraak te zijn begonnen.

Gebruik makend van een proefdiermodel voor mazelen hebben wij recentelijk een
hypothese ontwikkeld die het mechanisme van mazelen immuunsuppressie kan
verklaren (De Vries et al., PLoS Pathogens 8:e1002885, 2012). Onze hypothese is
dat preferentiele infectie van geheugen lymfocyten, gevolgd door het opruimen
('killen') van deze cellen door de mazelen virus-specifieke immuunrespons,
verantwoordelijk is voor het wissen van het immunologisch geheugen tegen eerder
doorgemaakte infecties. Het doel van ons onderzoeksprotocol is om deze
hypothese te toetsen in kinderen die een natuurlijke mazelen virus infectie
doormaken: we gaan testen of het virus inderdaad preferentieel memory
lymfocyten infecteert (cohort A), en of het doormaken van mazelen leidt tot een
significante reductie in de grootte van specifieke memory lymfocyt populaties
in het bloed.

Observationele cohortstudie

Het ongerief en de risico's van de studie zijn verwaarloosbaar. Omdat er geen
producten of geneesmiddelen worden getest in dit onderzoek is er ook geen kans
op bijwerkingen veroorzaakt door deze producten. Het afnemen van bloed gaat
gepaard met een klein risico op flauwvallen, of het oplopen van een blauwe plek
op de plaats van punctie. Uiteraard doen wij er alles aan om dit te voorkomen.

De kinderen hebben zelf geen voordeel van deelname aan dit onderzoek. Voor de
toekomst kan het onderzoek wel nuttige gegevens opleveren. Vooral voor
behandeling van kinderen met complicaties van mazelen kan dit belangrijk zijn.
Nadelen van deelname zijn vooral het investeren van de tijd voor het bezoek, en
het ongerief van de kinderen bij het afnemen van keelwat, neuswat en bloed.