Gerandomiseerd onderzoek naar de effectiviteit van de internetbehandeling Etendebaas.nl, voor vrouwelijke patiënten met boulimia nervosa, eetbuistoornis en eetstoornis niet anderszins omschreven.

Verstoord eetgedrag en lichaamsontevredenheid komt veel voor onder de
Nederlandse bevolking, maar blijft vaak onopgemerkt. Slechts weinig mensen die
zich zorgen maken over hun eetgewoonten melden zich bij de hulpverlening.
Mensen die zich wel melden ervaren vaak al jarenlang klachten, waardoor de
problemen veelal zijn toegenomen. De drempel om hulp te zoeken blijkt vaak hoog
en er is behoefte aan toegankelijke hulpverlening. In 2005 is Tactus
Verslavingszorg gestart met de internetbehandeling Alcoholdebaas.nl voor mensen
met alcoholmisbruik. Gezien de positieve resultaten van deze laagdrempelige
vorm van hulp via internet, heeft Tactus in 2009 ook de internetbehandeling
Etendebaas.nl ontwikkeld voor mensen met eetproblemen.

Hoewel internetbehandeling niet alleen voor mensen met alcoholmisbruik, maar
ook voor mensen met depressies en angststoornissen al effectief is gebleken, is
het effect van Etendebaas.nl nog niet geheel wetenschappelijk aangetoond. Wel
bleek uit een pilot onderzoek, dat recentelijk door Tactus Verslavingszorg is
uitgevoerd, dat de deelnemers de behandeling positief waarderen en zij de
behandeling ook aan anderen zouden aanbevelen. Tevens liet de pilot positieve
effecten zien, zoals een significante verbetering van het eetgedrag en een
positiever lichaamsbeeld. Om echter de effectiviteit van de internetbehandeling
ook wetenschappelijk vast te stellen, wordt deze gerandomiseerde trial
uitgevoerd.

Het doel van het onderzoek is het beoordelen van de effectiviteit van de
internetbehandeling Etendebaas.nl voor vrouwelijke patiënten met boulimia
nervosa (BN), binge eating disorder (BED) en eetstoornis niet anderszins
omschreven (ESNAO).

De onderzoeksvragen zijn:
1. Is de internetbehandeling Etendebaas.nl effectief in het verminderen van
verstoord eetgedrag bij vrouwelijke patiënten met BN, BED en ESNAO?
2. Is de internetbehandeling Etendebaas.nl voor vrouwelijke patiënten met BN,
BED en ESNAO effectief in termen van verbetering van lichaamsontevredenheid,
lichamelijke gezondheid, lichaamsgewicht, psychische gezondheid,
zelfvertrouwen, kwaliteit van leven, sociale contacten, motivatie voor
behandeling, therapeutische relatie en tevredenheid van de patiënt?
3. Blijft de afname in verstoord eetgedrag, en de verbetering van de
lichaamsontevredenheid, lichamelijke gezondheid, lichaamsgewicht, psychische
gezondheid, zelfvertrouwen, kwaliteit van leven en sociale contacten
gehandhaafd na 3, 6 en 12 maanden?
4. Hebben de volgende patiëntkenmerken een voorspellende waarde ten aanzien van
de effectiviteit van de internetbehandeling Etendebaas.nl: demografische
gegevens, Body Mass Index, type eetstoornis, motivatie voor behandeling, mate
van alexithymie, medicatiegebruik, middelenmisbruik, eerdere hulp voor
eetstoornissen en eerdere hulp voor psychische of emotionele problemen?
5. Hoeveel patiënten beëindigen de internetbehandeling Etendebaas.nl voortijdig
en wat zijn voorspellers voor het voortijdig beëindigen van de behandeling?
6. Wat is de toegevoegde waarde van deelnemen aan het online forum van
Etendebaas.nl in termen van afname in verstoord eetgedrag, en verbetering van
lichaamsontevredenheid, lichamelijke gezondheid, lichaamsgewicht, psychische
gezondheid, zelfvertrouwen, kwaliteit van leven en sociale contacten?

Het onderzoek omvat een gerandomiseerde trial waarin patiënten ad random
toegewezen worden aan de internetbehandeling (interventiegroep) of aan de
wachtlijst controlegroep. De patiënten in de interventiegroep kunnen direct
starten met de internetbehandeling. De patiënten in de wachtlijst controlegroep
dienen 15 weken te wachten voordat zij van start kunnen gaan met de
behandeling. Gedurende deze periode ontvangen zij één keer per twee weken een
informatieve en ondersteunende e-mail, zodat ze betrokken blijven bij het
onderzoek.

De patiënten in de interventiegroep starten direct met de internetbehandeling. Etendebaas.nl is een gestructureerd behandelprogramma, bestaande uit twee delen, waarin de patiënt en hulpverlener asynchroon communiceren. Beide bevinden zich op aparte locaties en er zit tijd tussen de reactie van de hulpverlener en die van de patiënt. De duur van de behandeling verschilt per cliënt, maar is gemiddeld circa 15 weken. Het doel van de behandeling is het motiveren van de patiënt voor het veranderen van het eetgedrag en het lichaamsbeeld en het bieden van ondersteuning bij dit veranderingsproces. Het uiteindelijke doel van de behandeling is een afname van verstoord eetgedrag en lichaamsontevredenheid. De internetbehandeling maakt gebruik van psycho-educatie en cognitief-therapeutische technieken. De onderliggende methode is gebaseerd op principes uit de cognitieve gedragstherapie en motiverende gespreksvoering. Deel 1 van de behandeling bestaat uit minimaal 7 contacten met 4 huiswerkopdrachten, gericht op registratie en analyse van het eetgedrag. Aan het eind van deel 1 volgt een persoonlijk advies. Deel 2 is gericht op het actief veranderen van het eetgedrag en de opvattingen over eten, lichaamsbeeld, gewicht en lijnen. Deel 2 bestaat uit minimaal 14 contacten met 6 huiswerkopdrachten en begint met het stellen van doelen ten aanzien van eten, bewegen, wegen en indien van toepassing compenseren. De wachtlijst controlegroep ontvangt gedurende de wachttijd iedere twee weken een informatie en ondersteunende no-reply e-mail. Patiënten kunnen niet op deze e-mail reageren. De e-mailberichten bevatten informatie over onder meer de website en het forum van Etendebaas.nl, psycho-educatie, motiverende teksten en informatie gerelateerd aan eetproblemen en eetstoornissen, zoals de lichamelijke en psychische gevolgen.

De patiënten in de controlegroep moeten 15 weken wachten voordat zij kunnen
starten met de internetbehandeling. Gedurende deze periode ontvangen zij één
keer per twee weken een informatieve en ondersteunende e-mail.

De belasting voor de patiënten is minimaal en bestaat uit een uitbreiding van
vijf bestaande vragenlijsten (intake, tussenmeting, nameting, follow-up 3
maanden (reguliere behandeling 6 weken) en follow-up 6 maanden) en de
toevoeging van twee extra vragenlijsten: (1) follow-up 12 maanden voor beide
groepen en (2) extra vragenlijst voor experimentele groep indien patiënt 18
weken na randomisatie de behandeling nog niet heeft afgerond of voormeting voor
controlegroep.