KWIEK. Een gerandomiseerde trial naar de effectiviteit van een leefstijlstrategie programma ter verbetering van zelfredzaamheid en kwaliteit van leven bij kwetsbare ouderen in Wijk bij Duurstede en Maarn-Maarsbergen (gemeente Utrechtse Heuvelrug).

Met het toenemende aantal ouderen neemt ook het aantal ouderen toe met meerdere
ziekten, beperkingen in het functioneren en afhankelijkheid van informele en
professionele zorg. Deze ouderen zijn gevoeliger voor nadelige effecten van
bijkomende ziekte en voor schadelijke effecten van medisch handelen. Hierdoor
hebben ze een grotere kans op verdere functionele achteruitgang,
afhankelijkheid van zorg en sterfte.

Ouderen met dergelijke complexe problematiek worden in de praktijk van de
alledaagse zorg vaak aangeduid met de term *frail* (*kwetsbaar*). Dit
frailty-concept heeft overlap met, maar is niet identiek aan meervoudige
ziektelast en functionele beperkingen. In ons model worden functionele
beperkingen wel gezien als het belangrijkste eindpunt van het frailty-proces.
Frailty wordt gezien als behandelbaar en dus omkeerbaar. Er zijn een aantal
bewezen effectieve interventies bekend, echter die richten zich op specifieke
risicofactoren uit het frailty-concept.

Verbetering van de kwaliteit en doelmatigheid van de ouderenzorg, met als doel
zo lang mogelijk behoud van zelfstandigheid en optimale kwaliteit van leven,
begint met tijdige signalering van deze kwetsbaarheid. Een multidisciplinaire
insteek en vraaggestuurde zorg zijn daarbij uitgangspunten.

In deze studie willen wij de frailty-indicatoren en het proces van het ontstaan
van frailty nader onderzoeken in een meerjarig cohort-onderzoek.

Hoofddoel van deze studie is om in dit cohort de werkzaamheid, kwaliteit en
doelmatigheid van het multidisciplinaire interventie programma KWIEK te
onderzoeken.

Vraagstellingen:
Heeft het KWIEK-programma effect op zelfredzaamheid in het dagelijks
functioneren bij kwetsbare ouderen? Op de ervaren kwaliteit van leven? Op het
ontstaan en het beloop van kwetsbaarheid of frailty?

De werkzaamheid wordt onderzocht onder zelfstandig wonende ouderen (65 +) met
diverse stadia van frailty. KWIEK bestaat uit vier losse componenten, te weten
medicijn-gebruik, physieke fitheid, mentale weerbaarheid en voeding. De
werkzaamheid van deze losse componenten wordt getoetst.

Tot slot, wordt het effect van KWIEK op zorggebruik getoetst

Door middel van een longitudinale cohort-studie wordt de incidentie en
prevalentie van frailty in kaart gebracht. Binnen dit cohort starten wij een
randomized controlled trial om de onderzoeksvragen naar de werkzaamheid van het
KWIEK programma op het beloop en het ontstaan van frailty te toetsen.

KWIEK is een multidisciplinair programma waarin een groep van 10 ouderen de volgende 4 componenten doorlopen: een medicatie-screening en optimalisering van gebruik van medicatie door de apotheker (de POM-methode), een fysiek trainingsprogramma onder begeleiding van een fysiotherapeut, een speciaal voor KWIEK ontwikkelde assertiviteitstraining dan wel mentale weerbaarheidtraining en tot slot een voedingseducatie dan wel voedingsadvies door voedingskundige.

De risico*s voor deelname worden als minimaal geschat. De fysieke training van
dagelijkse activiteiten dan wel bewegingen is aangepast aan de doelgroep. De
andere componenten richten zich op welzijn en educatie/advisering en preventie
en zijn naar onze inschatting zo goed als risicoloos. De metingen in het kader
van de effectiviteitstudie, in totaal 5 duren ongeveer een uur per meting. Het
hele KWIEK-programma duurt 22 weken (inclusief vakantieperiodes).