Impliciete aandacht voor jeuk: een exploratieve studie

Aangenomen wordt dat een verstoorde signaalverwerking en centrale sensitisatie
processen ten grondslag liggen aan chronische pijnklachten. Deze processen
kunnen leiden tot versterkte, langdurige en uitgebreide pijnreacties. Verwacht
wordt dat vergelijkbare mechanismen van verstoorde verwerking van signalen en
centrale sensitisatie ten grondslag liggen aan chronische jeukklachten.
Bij de perceptie van somatische sensaties, zoals jeuk en pijn, spelen
aandachtsprocessen een belangrijke rol. Aandachtsprocessen bepalen de
prioriteit in de verwerking van verschillende signalen, zoals somatosensorische
stimuli, door te fungeren als een poortwachter, waarbij bijvoorbeeld meer
aandacht wordt gegeven aan signalen die relevant en/of bedreigend zijn. Het
richten van de aandacht op somatosensorische stimuli is beschermend bij fysieke
dreiging wanneer aandacht kan leiden tot snellere detectie en nauwkeurigere
inschatting van bijvoorbeeld pijn. Echter, bij chronische pijn kunnen
angst-gedreven, automatische aandachtsprocessen (zogenoemde *hypervigilantie*
oftewel extreme waakzaamheid) leiden tot een verergering van de pijnklachten.
Gezien de vele overeenkomsten tussen pijn en jeuk is het aannemelijk dat
vergelijkbare mechanismen ook relevant zijn voor jeuk. De rol van aandacht bij
jeuk is echter nog niet systematisch onderzocht.

Het doel van de studie is het experimenteel onderzoeken van aandacht voor jeuk.
De primaire focus zal daarbij liggen op automatische aandachtsprocessen ten
aanzien van somatosensorische jeukprikkels. Ten tweede zal automatische
aandacht voor jeuk tevens worden onderzocht ten aanzien van visuele jeukstimuli
in de dot-probe taak en aangepaste Stroop taak. Daarnaast zal met behulp van
vragenlijsten intentionele aandacht (waarvan men bewust is) voor jeuk worden
onderzocht.

Dit is een experimenteel onderzoek waarin twee taken worden gebruikt om
automatische aandachtsprocessen ten aanzien van jeuk te onderzoeken. De eerste
taak, de somatosensorische aandachtstaak voor jeuk, is gebaseerd op de sensory
spatial cueing task voor pijn, die veelvuldig is gebruikt door onze
samenwerkingspartners van de Universiteit Gent. De tweede taak is de dot-probe
computertaak, die veelvuldig is toegepast om aandacht voor pijn te onderzoeken.
De uitvoerbaarheid van deze voor jeuk aangepaste taken wordt onderzocht bij
gezonde proefpersonen. Verder wordt een aangepaste Stroop taak gebruikt om
aandacht voor jeukwoorden te meten en er zullen gevalideerde vragenlijsten
worden afgenomen die aandacht voor lichamelijke sensaties meten.

Potentiele proefpersonen zullen eerst een screeningsvragenlijst invullen (10
min). Proefpersonen bezoeken daarna eenmalig gedurende ongeveer 70 minuten het
lab van de Faculteit Sociale Wetenschappen aan de Universiteit Leiden. Voor de
somatosensorische aandachtstaak voor jeuk (zoals frequent gebruikt door onze
samenwerkingspartners van de Universiteit Gent ten aanzien van pijn), zal jeuk
worden geïnduceerd door middel van elektrische stimulatie. Hiervoor wordt
gebruik gemaakt van een methode die gevalideerd is door onze onderzoeksgroep en
die sinds een aantal jaar veelvuldig gebruikt wordt. De dot-probe computertaak
is veelvuldig gebruikt in eerder onderzoek, onder andere in onderzoek naar
pijn. De voor jeuk aangepaste Stroop taak wordt momenteel ook in ander
onderzoek van de onderzoeksgroep toegepast en patiënten en gezonde
proefpersonen ervaren de taak als niet-belastend. De taken zijn niet moeilijk
en vereisen enkel concentratie. Daarnaast vullen proefpersonen gevalideerde
vragenlijsten in waarin verschillende relevante individuele kenmerken worden
gemeten. Er zijn geen risico*s verbonden aan deelname aan dit onderzoek.