Vermoeidheid in patienten met een mild traumatisch hersenletsel

Vermoeidheid is een klacht die vaak gerapporteerd wordt door patiënten na een
mild traumatisch hersenletsel (MTHL). Deze vermoeidheid kan maanden (> 6
maanden; van der Naalt, 1999, 2001) na het ongeval nog steeds aanwezig zijn en
verlaagt het welbevinden van de patiënt. Gevoelens van vermoeidheid wordt vaak
gemeten door middel van een vragenlijst (bv. fatigue severity scale, FSS).
In patiënten met multiple sclerosis is vermoeidheid eveneens een vaak optredend
symptoom. In deze patiënten groep hebben wij aangetoond dat vermoeidheid zowel
motorische als stemmingsafhankelijke aspecten kent (Steens et al, 2012a en b;
METc 2008-003). Door nu dezelfde experimenten uit te voeren bij MTHL patiënten
en de data te vergelijken met zowel gezonde controle proefpersonen als met MS
patiënten hopen wij een duidelijker beeld te krijgen van mechanismen die
vermoeidheid kunnen verklaren in verschillende patiëntgroepen.


Naalt van der J (2001). Prediction of outcome in mild to moderate head injury:
a review. J Clin Exp Neurophychol 23: 837-851.

Naalt van der J, van Zomeren AH, Sluiter WJ, Minderhout JM (1999). One year
outcome in mild to moderate head injury: the predictive value of acute injury
characteristics related to complaints and return to work. J Neurol Neurosurg
Psychiatry 66:207-213.

Steens A, de Vries A, Hemmen J, Heersema T, Heerings M, Maurits N, Zijdewind I
(2012a). Fatigue perceived by Multiple Sclerosis patients is associated with
muscle fatigue. Neurorehab Neural Repair 26: 48-57.

Steens A, Heersema T, Maurits N, Renken RJ, Zijdewind I (2012b). Mechanisms
underlying muscle fatigue differ between multiple sclerosis patients and
controls: a combined electrophysiological and neuroimaging study. Neuroimage
59: 3110-3118.

Hoe groot is de vermoeidheid bij patiënten met MTHL? Waar wordt de
krachtsafname tijdens een vermoeidheidstest door bepaald? Welke veranderingen
in hersenactiviteit treden op tijdens een vermoeiende taak?

Het betreft een experimenteel onderzoek waarbij gekeken wordt naar
hersenactiviteit, kracht, spieractiviteit en de aansturing van spieren vanuit
de hersenen.
Tijdens het onderzoek worden drie vragenlijsten afgenomen (twee
vermoeidheid-relateerde vragen lijsten en een stemmings-vragenlijst). De eerste
meetsessie zal worden uitgevoerd op de afdeling neurowetenschappen,
proefpersonen moeten kracht leveren met hun wijsvingers en tegelijkertijd wordt
de zenuw geactiveerd mbv elektrische stimulatie.
De tweede meetsessie wordt uitgevoerd in een 3T MR-scanner. Proefpersonen
liggen in de scanner. De kracht die wordt geleverd door de wijsvinger abductor
(FDI) wordt gemeten met behulp van MR-compatibele krachtmeters. De activiteit
van de wijsvinger abductor wordt gemeten met MR-compatibele EMG elektroden. De
zenuw die de FDI innerveert wordt gestimuleerd met MR-compatibele oppervlakte
elektroden.

Geen risico; korte onaangename sensatie tijdens de elektrische stimulatie van
de zenuw. Tijdens de MR sessie moeten proefpersoon ongeveer 1 uur stil in de
scanner liggen. Totale tijdsinvestering voor een proefpersoon is 2 keer 2 uur.