Klinische evaluatie van merkstoffen als voorspellers van overleving in bij prostaatkanker in gevorderd stadium

Prostaatkanker (PCa) is de meest voorkomende maligniteit onder mannen in de
Westerse populatie. Met de huidige diagnostische middelen is het moeilijk te
voorspellen welke tumor een agressief karakter vertoont en welke tumor niet.
Daarom worden nieuwe diagnostische en prognostische biomarkers uitvoerig
bestudeerd. De biomarker PCA3 wordt momenteel al klinisch toegepast. Andere
biomarkers, zoals TMPRSS2-ERG en een nieuw prostaat kanker specifiek biomarker
panel (NGMP) lijkt veelbelovend.

De respons ratio van hormoon therapie voor patienten met gemetastaseerd PCa is
80-90%. De remissie periode die de behandeling teweeg brengt duurt gemiddeld
twee tot drie jaar, waarna bijna alle gemetastaseerde PCa patienten
uiteindelijk progressie vertonen tot een hormoon refractair stadium, wat
resulteert in overlijden ten gevolge van uitgebreide metastasen. Dit hormoon
refractair stadium wordt ook wel castratie resistent PCa genoemd (CRPC).
Docetaxel chemotherapie is momenteel de standaard behandeling voor CRPC
patienten en bevordert overall survival en progression free survival.
Desalniettemin is het effect van deze levensverlengende therapie slecht gering.
Recent zijn drie andere behandelingen geregistreerd voor gebruik na docetaxel
behandeling, namelijk cabazitaxel, abiraterone acetaat en enzalutamide, welke
levensverlengend werken. Hoewel tevens andere nieuwe behandelmethoden voor CRPC
patienten worden ontwikkeld, blijft de schaarste aan surrogaat eindpunten voor
overleving een beperking. PSA respons kan de effectiviteit van een behandeling
niet voldoende adequaat voorspellen. Verscheidene surrogaat eindpunten worden
onderzocht om de effectiviteit van nieuwe behandelmethoden sneller te kunnen
evalueren. Circulating tumor cells (CTC) zijn momenteel de meest accurate en
onafhankelijke voorspellers van overall survival in CRPC patienten. Echter, van
belang is dat betere biomarkers worden gevonden.
Tevens zullen patienten met gemetastaseerd prostaatkanker in de toekomst
wellicht sneller behandeld worden met een combinatie therapie (hormonale
behandeling en docetaxel), naar aanleiding van veelbelovende
onderzoeksresultaten (CHAARTED trial). Deze groep patienten is daarom ook
interessant om in dit biomarker onderzoek te includeren.

Hormoontherapie kan bij het merendeel van patiënten de groei van prostaatkanker
remmen. Echter, uiteindelijk ontwikkelen bijna alle mannen een prostaatkanker
die groeit, ondanks de hormoontherapie (castratie-ongevoelige ziekte). Om de
ontwikkeling van nieuwe therapieën te verbeteren is een goede merkstof nodig
die een betrouwbare voorspelling geeft voor de overleving. Tevens zouden nieuwe
merkstoffen in de toekomst beter aan kunnen tonen of de behandeling bij
patiënten met castratie-ongevoelig of gemetastaseerde prostaatkanker aanslaat
of niet. Zo zou dus mogelijk in de toekomst een ineffectieve (niet-werkende)
behandeling eerder gestopt kunnen worden, zodat dan eventueel gestart kan
worden met een mogelijk wel werkzaam medicijn. Het is dus belangrijk goede
merkstoffen te ontdekken bij patiënten met castratie-ongevoelig prostaatkanker.

Eenmaal geincludeerd zal voorafgaand aan het starten van de medische
behandeling (docetaxel, cabazitaxel, abiraterone of enzalutamide) vier extra
buisjes bloed worden afgenomen. De afname van bloed vindt tevens plaats op 15,
27 en 42 weken. Deze tijdstippen vallen samen met klinische beoordeling van de
patient en klinische bloed analyse. De patient zal op de bovengenoemde momenten
gevraagd worden urine in te leveren. Hiervoor hoeft geen rectaal onderzoek te
worden verricht en hoeft de patient niet extra naar het ziekenhuis te komen.

Indien een belasting aanwezig is, zal deze minimaal zijn. Een mogelijke
belasting zou kunnen zijn dat kleine hoeveelheden bloed worden afgenomen en dat
patienten wordt gevraagd te urineren tijdens een poliklinisch bezoek.