Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS) - Een relatie met bovenste luchtweginfecties?

Acute Q-koorts wordt gezien in ongeveer 40% van alle mensen die geïnfecteerd
raken met de Coxiella burnetii bacterie [1]. In het overgrote deel van de
gevallen presenteert acute Q-koorts zich als een griepachtig ziektebeeld met
klachten van koorts, hoofdpijn en soms zelfs longontsteking [1, 2]. Ongeveer
20% van alle acute Q-koortspatiënten ontwikkelt het
Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS), een staat van langdurige vermoeidheid die
o.a. gepaard gaat met klachten als spierpijn, hoofdpijn, gewrichtspijn,
geheugenproblemen en concentratiestoornissen [3-8].
Hoewel de ontstaanswijze van QVS vooralsnog onduidelijk is, zijn er
wetenschappelijke aanwijzingen voor betrokkenheid van het afweersysteem [9-11].
De theorie is dat bacteriën als C. burnetii bepaalde afweercellen (monocyten)
op een dusdanige manier kunnen veranderen dat ze, zelfs nog lang na de
infectie, sneller en meer ontstekingsstoffen (cytokinen) gaan uitscheiden (zie
bijlage *trained immunity*). Deze cytokinen worden in verhoogde concentraties
teruggevonden in het bloed van QVS-patiënten en kunnen klachten als
vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn, gewrichtspijn en mogelijk ook heftige
reacties op andere prikkels (zoals infecties) veroorzaken [9, 12, 13].
Op de polikliniek van het Radboud Q-koorts Expertisecentrum valt al enige tijd
op dat patiënten met het Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS) vertellen vaker en
heviger verkouden te worden. Wij denken dat bovenstaand mechanisme hierbij een
rol speelt en willen daarom onderzoeken of de Q-koortsbacterie in staat is om
monocyten op deze manier te veranderen, of deze veranderingen terug te vinden
zijn in de monocyten van QVS-patiënten en of wij deze veranderingen terug
kunnen draaien.

Dit onderzoek is een uitbreiding op het grote onderzoek van Q-support naar de
ontstaanswijze van QVS (NL52893.091.15) dat ons veel gaat vertellen over het
gedrag van monocyten na een Q-koortsinfectie. Dit onderzoek geeft ons echter
geen zicht op het gedrag van deze cellen wanneer zij bijvoorbeeld een
verkoudheidsvirus moeten opruimen. Wij denken namelijk dat dergelijke prikkels
ervoor zorgen dat QVS-patiënten meer cytokinen produceren en zodoende
QVS-klachten ervaren. Ten tijde van een verkoudheid is deze productie
waarschijnlijk versterkt, wat zich uit in snellere en hevigere
verkoudheidsklachten.

Door te onderzoeken of monocyten sneller en heviger reageren op het
verkoudheidsvirus nadat zij in contact zijn geweest met de Q-koortsbacterie,
leggen wij een medisch-wetenschappelijke basis voor deze theorie. Wij doen dit
door productie van cytokinen te meten na blootstelling aan het
verkoudheidsvirus, in monocyten die wel en niet met de Q-koortsbacterie in
contact zijn geweest. Vervolgens kijken wij met *epigenetische markers* naar
structurele veranderingen rondom (oftewel het aan- of uitzetten van) het DNA
dat verantwoordelijk is voor de productie van deze cytokinen. Hierna zullen
QVS-patiënten worden gevraagd enkele buisjes bloed af te staan. Zodoende kunnen
bovengenoemde bevindingen worden getoetst met monocyten van QVS-patiënten die
sneller en heviger verkouden worden. Wanneer wij vergelijkbare bevindingen doen
met monocyten van QVS-patiënten met dergelijke klachten, proberen wij met
*epigentic modulators* deze veranderingen ongedaan te maken.

Kwantitatief onderzoek

Onderzoeksvorm: experimentele studie.

De volgende 3 doelstellingen zullen worden onderzocht:
- Doelstelling 1: onderzoeken of de Q-koortsbacterie de monocyten dusdanig kan
aantasten dat zij sneller en meer cytokinen produceren.
- Doelstelling 2: onderzoeken of vergelijkbare aantastingen terug te vinden
zijn in de monocyten van QVS-patiënten die vaker en heviger verkouden zijn.
- Doelstelling 3: het testen van een medicijn dat deze bevindingen ongedaan kan
maken.

Belasting
- Afname van 7 EDTA buizen(10ml) en voor gezonde vrijwilligers1 serum
tubuis(3.5mL).

Risico's:
- Behoudens een lokaal hematoom zijn er geen risico's