Het effect van het thuis oefenen met een exergame op de balans van ouderen die zijn gevallen: een pilot studie

Verwondingen als gevolg van een valincident zijn verantwoordelijk voor
lichamelijk disfunctioneren en verlies van
onafhankelijkheid bij ouderen. Meer dan een derde van de ouderen valt ten
minste eenmaal per jaar en de resulterende
medische kosten worden geschat op M¤670 per jaar in Nederland. Slechte
houdingscontrole is een van de grootste
risicofactoren voor vallen. Binnen het UMCG is een computer spel (Exergame:
exercise + game)) ontwikkeld waarmee ouderen hun balans thuis kunnen trainen.
In een eerdere pilot studie met gezonde ouderen werd gevonden, dat de ouderen
gemotiveerd waren om het spel te spelen, therapie-trouw hoog was en over de
groep als geheel de balans verbeterde. Het huidige project is een voortzetting
van de vorige pilot studie, maar dan met een groep ouderen die een verhoogd
valrisico heeft en/of al eens zijn gevallen zonder ernstige medische gevolgen
of zonder dat hier een medische verklaring voor was.

Doel is om de exergame te testen bij 10 ouderen die een valgeschiedenis hebben
en het effect van het 3 maal per week spelen van een exergame op
balansvaardigheid te onderzoeken.

Tien ouderen spelen gedurende zes weken een schaatsspel (exergame) waarbij het
lichaamszwaartepunt herhaaldelijk in beide
laterale richtingen moet worden verplaatst. Het spel wordt driemaal per week 30
minuten gespeeld in de thuisomgeving van de
proefpersonen. Tijdens het spelen van het spel worden lichaamsbewegingen
gemeten met een Microsoft Kinect, een veel
voorkomende videogame sensor, en opgeslagen. Tijdens de interventie houdt de
oudere een eenvoudig dagboek bij waarin een eventuele val wordt genoteerd. Op
de eerste en laatste dag van de exergameperiode van zes weken en op dag 15 en
29 worden bij de proefpersoon thuis drie
gevalideerde bestaande balanstesten uitgevoerd en 5 x 1 minuut het spel
gespeeld. In de eerste test, de Narrow Ridge Balance Test, staat de
proefpersoon op één been op balkjes van afnemende dikte. In een tweede test
staat de proefpersoon steeds gedurende 30 seconden (FICSIT-4). Het steunvlak
wordt verkleind door de voeten vlak naast elkaar en voor elkaar te zetten. In
de derde test wordt de proefpersoon gevraagd te stappen (op de plaats) in een
vierkant (FSST). Ten slotte speelt de proefpersoon 5 exergame sessies van één
minuut, waarbij balans 5 keer gemeten wordt.Tijdens deze testen worden de
zwaaibewegingen gemeten met een accelerometer die over de kleding op de rug met
een band is bevestigd. Op de eerste en laatste meetdag worden er twee extra
vragenlijsten afgenomen de "Fall Efficacy Scale" die het gevoel van
balansvaardigheid meet en de "Impact on Participation and Autonomy" vragenlijst
die over participatie in de maatschappij en het kunnen uitvoeren van dagelijkse
taken gaat. Tijdens de laatste test wordt de oudere gevraagd een evaluatie
formulier die betrekking heeft op de ervaring met het schaats spel in te
vullen.

Er is geen sprake van risico's anders dan die tijdens normale dagelijkse
activiteiten aanwezig zijn en deelnemers zullen geen
ongemak ervaren. Het spel kan worden gespeeld in verscheidene
moeilijkheidsgraden en er is een student aanwezig tenzij de
oudere aangeeft dat dit niet nodig is. Het spel zelf is niet intensief en
deelnemers worden niet uitgedaagd om zwaaibewegingen
te maken die buiten hun 'comfort-zone' liggen. Het spel wordt in de
thuisomgeving gespeeld en werd door eerdere deelnemers
aan andere onderzoeken als plezierig ervaren.