Non-invasieve monitoring van borstkankerbehandeling middels circulerend tumor DNA uit perifeer bloed

Ondanks het feit dat hormonale behandeling de prognose van gemetastaseerde
borstkanker in het algemeen heeft verbeterd, heeft toch slechts 50-70% van alle
patiënten met hormonaal gevoelige ziekte baat bij deze behandeling. Tumoren
kunnen intrinsiek resistent zijn tegen hormonale therapie, of gedurende de
behandeling resistent worden na eerdere gevoeligheid. Er zijn verschillende
mechanismen gevonden waardoor resistentie kan ontstaan, waarvan mutaties in het
ESR1 gen en activatie van parallelle signaleringspaden in tumorcellen tot de
belangrijkste behoren. Dit onderzoek is opgezet vanuit de hypothese dat het
mogelijk is op een vroeg moment gedurende de behandeling het ontstaan van
resistentie te detecteren door de mutatie status van een selectie genen,
betrokken bij het ontstaan van hormonale resistentie, te bepalen in het
circulerend tumor DNA (ctDNA) uit het bloed van patiënten met gemetastaseerde
borstkanker. Indien mogelijk, zal het bepalen van de mutatie status in bloed de
inzichten in het ontstaan van hormonale resistentie vergroten. Tevens geeft ons
dit de mogelijkheid ineffectieve behandelingen, met desalniettemin bijkomende
bijwerkingen en kosten, op een vroeger moment dan aan de hand van de huidige
beeldvormende onderzoeken te staken, en zou het ons informatie kunnen geven
over een beter passende behandeling aan de hand van de gedetecteerde mutaties.

Het primaire eindpunt van dit onderzoek is de associatie tussen de aanwezigheid
van ESR1 mutaties in het ctDNA uit perifeer bloed en resistente tegen hormonale
therapie in patiënten met ER-positief, HER2-negatief gemetastaseerd
mammacarcinoom. Secundaire, exploratieve eindpunten zijn (1) te bepalen van de
aanwezigheid van mutaties in de andere oncogenen in het ctDNA voorafgaande aan
hormonale behandeling, (2) te onderzoeken van het dynamisch patroon van
ontstaan en verdwijnen van mutaties in het bloed gedurende twee hormonale
behandellijnen, en (3) te onderzoeken welke mutaties voorspellend zijn voor het
aanwezig zijn of ontstaan van hormonale resistentie en welke mutaties
informatief kunnen zijn voor het bepalen van de beste vervolgbehandeling.
Daarnaast zal bij patiënten waar weefsel van de primaire tumor en eventueel een
metastase beschikbaar onderzocht worden welke mutaties ook in deze
tumorcompartimenten aanwezig zijn.

Het betreft een prospectieve, longitudinale, observationele studie.

De belasting voor patiënten die willen deelnemen aan deze studie is beperkt.
Voor deze studie wordt gevraagd iedere twaalf weken een buis bloed van 10 mL af
te staan. Voor zover mogelijk zal dit gebeuren aansluitend aan een reguliere
bloedafname voor poliklinische controle. De risico's van deelname aan deze
studie zijn verwaarloosbaar, aangezien het standaard bloedafnames middels
venapunctie betreft.