NWO-FCB project: stress en de compositie van humane moedermelk

Blootstelling aan stress in de vroege postnatale periode kan blijvende effecten
hebben op cognitie en vergroot de kans op psychopathologie later in het leven.
Vroege stress (bijvoorbeeld wanneer er sprake is van (langdurige)
ziekenhuisopname van het pasgeboren kind) heeft effect op zowel de lacterende
moeder als haar baby. Omdat het voorkomen van dergelijke stress meestal
moeilijk is, zijn adequate interventie-strategieën nodig die kunnen beschermen
tegen de blijvende gevolgen van vroege stress. Steeds meer (preklinisch)
onderzoek wijst erop dat voeding een belangrijke rol speelt bij de vroege
programmering van het brein door blootstelling aan vroege stress. Borstvoeding
is voor zowel moeder als kind de gezondste keuze: het zorgt voor de overdracht
van voedingsstoffen, hormonen en cytokines van moeder naar kind. Momenteel is
echter nog onbekend of (en in hoeverre) stress een invloed heeft op de
samenstelling van moedermelk en diens nutritionele waarde.

Op voeding gebaseerde interventies zijn veelbelovend omdat ze non-invasief,
makkelijk toepasbaar en relatief goedkoop zijn. Echter, om dergelijke
interventie strategieën in de toekomst te ontwikkelen is het noodzakelijk om
beter te begrijpen wat de invloed is van maternale stress op de compositie van
moedermelk. Deze bevindingen creëren mogelijk nieuwe kansen voor
voedingsinterventies, met als doel de nutritionele conditie van de lacterende
moeder te verbeteren om zo mogelijke effecten van vroege stress te kunnen
voorkomen in een kwetsbare groep kinderen. Verder dragen de resultaten van deze
studie bij aan verdere bewustwording van het belang van vroege voeding en
stress-coping, zeker in de stressvolle setting van een ziekenhuis/NICU. Dit
leidt mogelijk tot het verder verbeteren van klinische settings en kan
bijdragen aan het optimaliseren van voeding en het verminderen van stress voor
zowel moeders als pasgeborenen.

Het primaire doel is bepalen of maternale stress invloed heeft op de compositie
van humane moedermelk

observationeel onderzoek

Deelname aan de studie is non-invasief en brengt geen risico*s met zich mee.
Voor de moeders houdt deelname het volgende in:

- 3 maal het invullen van een digitale vragenlijst: 1 aan het begin van de
studie (±60 min, betreffende algemene informatie en stress historie), 1 op de
derde melk-inzameldag (±60 min; stress beleving en voedingspatroon), 1 als het
kind 3 maanden oud is (±60 min. Betreffende temperament en antropometrische
data van het kind)
- Tijdens de drie melk-inzameldagen bijhouden wat men eet/drinkt dmv 24h
food-recall (via digitale vragenlijst)
Daarnaast wordt divers lichaamsmateriaal verzameld:
- Plukje haar (1x)
- Wangslijmvlies (1x)
- Drie melk-inzameldagen waarop telkens wordt gevraagd, melk, speeksel en
(indien beschikbaar) ontlasting van de baby te doneren. Voor speeksel, monsters
worden eigenhandig afgenomen: 1x direct na het ontwaken en 1x 45min later. Voor
moedermelk: 5mL gekolfde moedermelk wordt 3x/daags verzameld op zelfgekozen
tijdstippen. De moeder wordt gevraagd om (indien mogelijk) het sample te nemen
uit een flesje afgekolfde moedermelk dat zowel voormelk als achtermelk bevat
(de opbrengst uit 1 borst).


Er is gaat geen fysiek of mentaal ongemak gepaard met deelname aan de studie.
Echter vragenlijsten over traumatische ervaringen uit de kindertijd en
stressvolle gebeurtenissen in het leven kunnen als emotioneel confronterend
worden ervaren. Er is getracht om de tijd en energie die de deelnemers in het
onderzoek moeten steken zoveel mogelijk te beperken door gebruik te maken van
digitale vragenlijsten die de deelnemer zelf kan invullen op een
PC/smartphone/tablet. Daarnaast kan het inzamelen van lichaamsmateriaal (melk,
speeksel, wangslijmvlies) veelal thuis gebeuren door de deelnemer zelf.

Voor de kinderen van de deelnemende moeders gaat geen fysiek of mentaal ongemak
gepaard met deelname aan de studie. Het verzamelen van ontlasting is
non-invasief; antropometrische data (lengte, gewicht en hoofdomtrek) wordt
reeds bepaalt tijdens de standaard bezoeken aan ziekenhuis/consultatiebureau.
Temperament wordt onderzocht aan de hand van een vragenlijst die wordt ingevuld
door moeder.