Cognitieve Determinanten van Seksueel Disfunctioneren: Psychometrisch Onderzoek naar de Sexual Modes Questionnaire (SMQ)

Voor de assessment van seksueel functioneren en seksuele disfuncties werden
verschillende zelf-rapportage vragenlijsten en inventarisatielijsten
ontwikkeld. Naast assessment van seksueel functioneren en seksuele disfuncties
is het tevens van belang inzicht te verkrijgen in de determinanten van het
seksueel (dis)functioneren. Een instrument dat hieraan kan bijdragen is de
Sexual Modes Questionnaire (SMQ) (Nobre & Pinto-Gouveia, 2003), welke zich
richt op cognities, emoties en de seksuele respons. Diverse onderzoeken hebben
namelijk aangetoond dat cognities en emoties van invloed zijn op de seksuele
respons en een rol spelen bij seksuele disfuncties. Om deze reden was er
behoefte aan een valide instrument om de cognitieve en emotionele determinanten
van seksueel functioneren vast te kunnen stellen, hiertoe werd de Sexual Modes
Questionnaire ontworpen.
De SMQ is van origine een Portugese vragenlijst, in Nederland wordt momenteel
een vertaling gebruikt vanuit het Engels. De huidig gebruikte SMQ in Nederland
werd niet eerder gevalideerd. Daarnaast werd deze tweemaal vertaald (eenmaal
van Portugees naar Engels en eenmaal van Engels naar Nederlands) en bestaat het
risico dat in dit vertalingsproceswezenlijke informatie verloren is gegaan. Dit
is een reden om de SMQ direct vanuit het Portugees naar het Nederlands te
vertalen en daarna te valideren in een Nederlandstalige populatie.

De doelstelling van het onderzoek is bepalen of met behulp van een rechtstreeks
Nederlandse vertaling van de SMQ de cognitieve en emotionele determinanten van
seksueel (dis)functioneren betrouwbaar en valide vast te stellen zijn in een
Nederlandstalige populatie. Centrale vraagstelling in dit onderzoek is: Is de
vertaalde SMQ betrouwbaar en valide? De interne consistentie, test-
hertestbetrouwbaarheid, convergente-, divergente- en discriminerende validiteit
van de directe vertaling worden hiertoe onderzocht.

Respondenten zullen benaderd worden via een oproep via internet (op de website
van MuCeS, het persoonlijke Facebookaccount van de onderzoeker, een vaginisme
support groep op Facebook, en de websites www.vaginisme.nl,
www.erectiestoornis.nl en www.seksuologischehulpverlening.info), de website van
MuCeS en op de afdelingen gyneacologie, urologie en MuCeS in het Maxima Medisch
Centrum en middels flyers op deze afdelingen. De oproep en flyers bevatten
algemene informatie over het onderzoek. Personen die bereid zijn mee te werken
kunnen zich via een online link aanmelden. Hier dient ment de
proefpersooninformatie te lezen en een toestemmingsverklaring elektronisch te
ondertekenen door naam, plaats en datum in te vullen. Ook dient men hier een
emailades op te geven. Met behulp van een touchpad (bv op tablet of smartphone)
wordt met een vinger of touchpadpen een handtekening gezet. Hierna worden de
tekst en de handtekening samen als pdf opgeslagen. Hierna ontvangt men een
eenmalige login link via email. Door op deze link te klikken krijgt men toegang
tot de onderzoeksomgeving met een gast-user account. Hier wordt men uitgenodigd
zelf een wachtwoord aan te maken. Hierdoor is het onderzoek geheel anoniem
aangezien het systeem niet registreert wie welk gast-account heeft gekregen.
Dit anonieme account bevat geen persoonsgegevens.
Bij de instructie voorafgaand aan de vragenlijsten staat dat respondenten te
allen tijde de mogelijkheid hebben om te stoppen met het invullen van de
vragenlijsten als men toch niet meer wenst deel te nemen.
De vragenlijst is een samenstelling van meerdere vragenlijsten en vraagt naar
enkele demografische kenmerken, cognities tijdens seksuele activiteit en de
daarmee gepaard gaande emoties en subjectieve seksuele respons, seksueel
functioneren, de lijdensdruk ten gevolge van seksuele problemen, klachten van
angst en depressie en naar veerkracht.
De ingevulde antwoorden worden opgeslagen in een datafile. Bij deze antwoorden
zitten geen gegevens die verwijzen naar de identiteit van de persoon.
Het invullen van de vragenlijst zal ongeveer 30 minuten in beslag nemen,
respondenten kunnen te alle tijden geheel stoppen met hun deelname zonder
hiervoor een reden op te hoeven geven.

Vragen over het seksuele functioneren kunnen als privacygevoelig en intiem
worden ervaren. Ook kunnen deze vragen negatieve emoties oproepen als schaamte
of verdriet. Omdat deelname aan dit onderzoek vrijwillig is en op voorhand
wordt geïnformeerd over de aard van de vragen en anonimiteit van het
onderzoek, zal dit probleem grotendeels ondervangen worden: mensen die moeite
hebben met dit soort vragen zullen minder snel geneigd zijn deel te nemen aan
dit onderzoek en daarnaast zullen mensen met problemen in het seksuele
functioneren die zich aangemeld hebben bij MuCeS meer bereid/voorbereid zijn op
dit soort vragen te antwoorden.